Θαλασσιά Αντωνοπούλου

Γεννήθηκε το 1987 στην Πρετόρια της Ν. Αφρικής. Τελειόφοιτη του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών του Ε.Κ.Π.Α., έχει εργαστεί στο θέατρο ως ταμίας, ταξιθέτρια, σκηνοθέτης, βοηθός σκηνοθέτη… Τελευταία της δουλειά, η παράσταση «5 ½ ιστορίες για την κρίση», ως σκηνοθέτης και μέλος της ομάδας «Αντίχειρας» στο θέατρο Τζένη Καρέζη. Αυτό τον καιρό δουλεύει και ως βοηθός σκηνοθέτη στην παράσταση «Τα τέσσερα πόδια του τραπεζιού» του Ι. Καμπανέλλη, σε σκηνοθεσία Γιώργου Δάμπαση που θα ανέβει το Δεκέμβρη. Μιλάει στο «Επί Σκηνής»  για την παράσταση «Αθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17» της οποίας έχει γράψει το κείμενο και την συνσκηνοθετεί αλλά και για τους καιρούς μας, για τις «επιλογές» της, για την δραματουργία στη χώρα μας…

Μιλήστε μου για την ηρωίδα σας. Για ποιους λόγους σας ενέπνευσε;

Περίεργη η λέξη «ηρωίδα» στην περίπτωση αυτού του έργου...Η Αθηνά Χατζηεσμέρ δεν είναι σε καμία περίπτωση «δική μου» ηρωίδα, μιας και είναι ένα πρόσωπο υπαρκτό. Τα στοιχεία για τη ζωή της αντλήθηκαν μέσα από βιβλία και ντοκουμέντα καθώς και από αφηγήσεις όσων τη γνώριζαν. Άλλωστε κι η ίδια η ιδέα να γραφτεί ένα έργο για την Αθηνά, ήταν της Ηλιάνας που γνώριζε για κείνη από τη γιαγιά της η οποία ήταν φίλη και συναγωνίστρια της Αθηνάς. Φυσικά το έργο δεν είναι ιστορικό ντοκουμέντο, είναι μυθοπλασία, βασισμένη όμως σε πραγματικά στοιχεία. Η Αθηνά μεγάλωσε σε μια παράγκα των προσφυγικών του Ταύρου. Πήρε μέρος στην αντίσταση μέσα απ’ το ΕΑΜ Νέων και ύστερα μέσα από την ΕΠΟΝ, την περίοδο της κατοχής. Δούλευε ως ράφτρα ενώ ήταν ακόμα μαθήτρια. Βασανίστηκε για να μαρτυρήσει τα ονόματα των συντρόφων της. Δεν το έκανε. Εκτελέστηκε δέκα μέρες πριν την απελευθέρωση της Αθήνας το 1944 στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής, 17 ετών. Προσφυγοπούλα, αγωνίστρια, εργάτρια.. ηρωίδα. Πώς να μη σ’ εμπνεύσει μια τέτοια ιστορία, μια τέτοια στάση ζωής; Όχι μόνο για να γράψεις.. αυτό ίσως το λιγότερο. Για το πώς θες να ζήσεις... αυτό είναι το περισσότερο..

Μιλήστε μου για την εποχή και την έρευνα που έγινε σε σχέση με το ιστορικό γεγονός.

Ήταν ανάγκη να μελετήσουμε, εκτός από την περίοδο του πολέμου και της κατοχής, την περίοδο της Μικρασιατικής, τη δράση των προσφύγων αλλά και τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την εκτέλεση της Αθηνάς, όπως τα Δεκεμβριανά το 1944. Έπρεπε ταυτόχρονα να σταθούμε περισσότερο στο τι συνέβαινε στις γειτονιές της Καλλιθέας και του Ταύρου σ’ εκείνες τις περιόδους, μιας κι εκεί έζησε και έδρασε η Αθηνά. Μιλήσαμε με ανθρώπους που ήταν στην ΕΠΟΝ, στο ΕΑΜ, στον ΕΛΑΣ αλλά και αργότερα στο ΔΣΕ. Ξέρετε ποια φράση ήταν κοινή σε όλους; «Αν μπορούσα να τα ξαναζήσω όλα αυτά, θα το ξανάκανα με χαρά». Είναι φοβερό το πώς η ιστορία που μαθαίνουμε σε σχολεία και πανεπιστήμια κάνει, εσκεμμένα φυσικά, κουρελόχαρτο τις ιστορίες αυτών των ανθρώπων... Μαθαίνουμε ότι σύσσωμοι οι Έλληνες αγωνίστηκαν απέναντι στον κατακτητή και το φασισμό, ΕΛΑΣ και ΕΔΕΣ μαζί... Η Επονίτισα Αθηνά πιάστηκε και βασανίστηκε από Έλληνες ταγματασφαλίτες που συνεργάζονταν με τους Γερμανούς...

Πως νοιώθετε βλέποντας στις πρόβες την ηρωίδα σας να ζωντανεύει επί σκηνής;

Το πιο παράξενο είναι το πώς «ζωντανεύει» μέσα από την Ηλιάνα, η Αθηνά. Θραύσματα ζωής και μια φωτογραφία της έχουμε μόνο. Μέσα απ’ αυτά ζωντάνευε κατά τη διάρκεια των συζητήσεών μας με την ομάδα, μέσα απ’ αυτά ζωντάνευε, όταν έγραφα. Και να που βλέπωντας την Ηλιάνα στην πρόβα, λες και η φωτογραφία αυτή γίνεται ακόμα λιγότερο θολή.

Τι σας εμπνέει συνήθως και πως διαχειρίζεστε την δραματουργία σας;

Η ίδια η πραγματικότητα. Είτε στη συγγραφή ενός έργου είτε στη σκηνοθεσία, η παρατήρηση της πραγματικότητας σου δίνει πάντα υλικό.  Ένα πραγματικό γεγονός μπορεί να πυροδοτήσει τη δημιουργία δεκάδων ιστοριών.

Με ποιο τρόπο αναδεικνύονται στο έργο σας τα ανείπωτα και τα αόρατα;

Ένας μονόλογος, όπως είναι αυτό το έργο, σου δίνει τη δυνατότητα να ειπωθούν με λέξεις, οι σκέψεις και τα συναισθήματα του ήρωα. Αυτό συμπληρώνεται με τη θεατρική πράξη. Όπως και στη ζωή έτσι και στο θέατρο, οι πράξεις των ανθρώπων λένε συνήθως πολλά περισσότερα απ’ ότι τα λόγια τους.

Ποια είναι η εσωτερική σύνδεση αυτού του ιστορικού γεγονότος με τις κρίσιμες      περιστάσεις που βιώνουμε σήμερα στη χώρα μας;

Υπάρχουν συνδέσεις σε πολλά επίπεδα. Μη ξεχνάμε ότι ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος ήρθε ως αποτέλεσμα της οικονομικής κρίσης, ως αποτέλεσμα των αντιθέσεων του καπιταλισμού. Σήμερα ζούμε σε μια περίοδο βαθιάς κρίσης που αν και δεν υπάρχει, προς το παρόν, μια αντίστοιχη εμπόλεμη κατάσταση στη χώρα και στην Ευρώπη, υπάρχει π.χ ο πόλεμος στη Συρία και οι πρόσφυγες. Η άνοδος του φασισμού είναι κάτι επίσης κοινό ως γνώρισμα. Και μέσα σε τέτοιες συνθήκες, όπως τότε έτσι και τώρα, ο λαός μπορεί εν δυνάμει να αγωνιστεί μαζικά απέναντι στην καταπίεση. Και ποιος ξέρει…  ίσως η ιστορία της Αθηνάς να γίνει ακόμα πιο επίκαιρη στο μέλλον.

Τι σας εντυπωσιάζει σε ένα θεατρικό έργο και τι σας απωθεί;

Με μαγεύει πραγματικά όταν μέσα από τις πράξεις και τις σχέσεις των προσώπων ενός έργου μπορεί να σου φανερωθεί το πώς λειτουργεί η πραγματικότητα. Γιατί «μονάχα η πραγματικότητα μπορεί να μας μάθει πώς την πραγματικότητα ν’ αλλάξουμε» (Μπέρτολτ Μπρεχτ). Με απωθεί λοιπόν όταν ένα έργο, αντί να φανερώνει, συσκοτίζει τα πράγματα.

Συνομιλείτε με τους ήρωες σας στη διάρκεια τη συγγραφής;

Μάλλον οι ήρωες μου έχουν βρεθεί νωρίτερα οι ίδιοι σε συνομιλίες μου με άλλους ανθρώπους ή με τον εαυτό μου,όσο μπορεί αυτό να θεωρηθεί «συνομιλία»... Οι ήρωες μάλλον γεννιούνται εκεί που μπαίνει ένα ερωτηματικό.

Ποια είναι η κρίσιμη στιγμή στην πορεία του έργου;

Στο συγκεκριμένο έργο, όλες οι στιγμές μπορούν να θεωρηθούν «κρίσιμες». Είναι κάθε φορά που η Αθηνά κάνει μία επιλογή. Ή καλύτερα όλες οι στιγμές που πρέπει να  είναι συνεπής με τη μία και μόνη επιλογή της: τον αγώνα για μια καλύτερη ζωή.

Ποια είναι η γνώμη σας για την σύγχρονη δραματουργία στη χώρα μας;

Έχω την αίσθηση ότι στα συρτάρια και στους σκληρούς δίσκους των υπολογιστών κρύβονται εξαιρετικά έργα. Ένα θεατρικό έργο που δε γίνεται όμως παράσταση μένει μισό, ακρωτηριασμένο, χρειάζεται την θεατρική πράξη για να ολοκληρωθεί. Κι εκεί ξεκινάει αναγκαστικά μια μεγάλη συζήτηση για το θέατρο και το ρόλο του σήμερα, για το, με ποια κριτήρια, επιλέγεται να παιχτεί ένα θεατρικό έργο. Για να μιλήσει για την κοινωνία, ν’ αφυπνήσει συνειδήσεις ή να κόψει εισιτήρια;

Ποια είναι τα όνειρά σας και ποιοι οι φόβοι σας για το μέλλον;

Προηγουμένως, μιλήσαμε για τις «επιλογές». Η επιλογή μου να προσπαθώ να κάνω πολιτικό θέατρο περνάει μέσα από μια συλλογική επιλογή, μια συλλογική και ταξική πάλη για την αλλαγή του κόσμου. Όποιο όνειρο ή φόβος συνοδεύει αυτήν την επιλογή, καλοδεχούμενα.

«Αθηνά Χατζηεσμέρ, ετών 17»

Η ιστορία της Αθηνάς Χατζηεσμέρ, παιδιού προσφύγων από την Ιωνία, που έζησε στα προσφυγικά του Ταύρου και που εντάχθηκε από μικρή στην αντίσταση με την ΕΠΟΝ, έγινε αφορμή, σήμερα, να ερευνηθεί μέσα από την παράσταση, ο αιώνια νέος άνθρωπος που αγωνίζεται για τη ζωή και το δίκαιο, φτάνοντας μέχρι το θάνατο. 

Κείμενο: Θαλασσιά Αντωνοπούλου

Σκηνοθεσία/Σύλληψη: όλη η ομάδα των συντελεστών

Κινησιολογία: Φαίδρα Σούτου

Σκηνική εγκατάσταση/Κοστούμια: Ηλίας Παπανικολάου

Μουσική: Ισίδωρος Πάτερος

Φωτογραφίες: Μυρτώ Κουτούλια

Παίζει η Ηλιάνα Μαυρομάτη στο ρόλο της Αθηνάς Χατζηεσμέρ

Συνοδεύει ο μουσικός Ισίδωρος Πάτερος

Πρώτη παράσταση: Παρασκευή 13 Νοεμβρίου 2015

Τελευταία παράσταση: Κυριακή 17 Ιανουαρίου 2016

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:

Παρασκευή, Σαββάτο στις 9:30 μμ, Σάββατο & Κυριακή στις 7:00 μμ

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: (12,00€)

Κάθε Σάββατο απόγευμα γενική είσοδος: (8,00€)

Διάρκεια: 80’

Χώρος: Σκηνή Black Box

θέατρο «Επί Κολωνώ»

Ναυπλίου 12 & Λένορμαν 94, Κολωνός

τηλ. 210 5138067

www.epikolono.gr