Αρκαδία Ψάλτη

Δεν θέλω να σωθεί ο κόσμος μας. Να αλλάξει θέλω. Στον σπόρο κάθε πολιτισμού υπάρχει και η πληροφορία της καταστροφής του. Μέχρι να μπορέσουμε να έχουμε την δύναμη αυτήν την πληροφορία να την μεταλλάξουμε και να μην έρχεται η καταστροφή, η ίδια η καταστροφή θα είναι η σωτηρία του.

Απόφοιτος της σχολής «ΑΡΧΗ» της Νέλλης Καρρά και της σχολής φωτογραφίας «Focus» έχει παρακολουθήσει επίσης παραδοσιακό τραγούδι με τη Μίρκα Γεμεντζάκη, κλασικό τραγούδι με την Αντιγόνη Κερετζή και σύγχρονο τραγούδι με τη Μαίρη Έσπερ καθώς και μια σειρά από σεμινάρια. Η Αρκαδία έχει εργαστεί στο θέατρο ως ηθοποιός, σχεδιάστρια φωτισμού και σκηνοθέτης ενώ έχει επίσης δραστηριοποιηθεί στο χώρο της θεατρικής εκπαίδευσης και έχει εμφανιστεί στην τηλεόραση. Φέτος σκηνοθετεί και παίζει στο «Πιτσιμπούργκο» Σώτης Τριανταφύλλου.

Τι σε τράβηξε στην νουβέλα της Τριανταφύλλου ώστε να την επιλέξεις;

Ζούμε σε δύσκολη εποχή. Αδιέξοδα εμφανίζονται εκεί που νομίζαμε ότι έχουμε ανοίξει λεωφόρους. Είμαστε μέσα σε μια δίνη παρασυρμένοι και δεν ξέρουμε από πού να πιαστούμε. Μιλάμε, μιλάμε, θυμώνουμε οργανωνόμαστε, κάνουμε εκλογές, ξανακάνουμε εκλογές, διεκδικούμε, μα όλα σταδιακά αποδυναμώνονται, διαλύονται στα χέρια μας. Κι αυτό συνεχίζει απελπισμένα σχεδόν τραγικά. Μια παύση, ένα σταμάτημα και μια ματιά πίσω, σε όποιο σημείο θεωρήσουμε αρχή ή καμπή. Ένα βλέμμα πίσω, όπως η γυναίκα του Λωτ, χωρίς όμως να γίνουμε στήλη άλατος. Το «Πιτσιμπούργκο» μου πρόσφερε αυτό το βλέμμα σε μια εποχή που πολλά είναι τόσο κοινά και άλλα τόσα τόσο διαφορετικά. Η διερεύνηση τους ήταν αποκαλυπτική στην εκ νέου διαπραγμάτευση και ιεράρχηση που είχα ανάγκη.

Πως αντιλαμβάνεσαι τους δύο ήρωες ως ψυχοσυνθέσεις, ποια είναι τα τρωτά τους και που βρίσκεται η δύναμή τους;

Απλοί άνθρωποι με καθαρά συναισθήματα. Όλα λέγονται, τίποτα δεν κρύβεται, καμιά δεύτερη σκέψη. Το ψέμα δεν είναι στο μενού των επιλογών. Άνθρωποι της γης, φυσικοί. Εύπιστοι και αφελείς, εντυπωσιάζονται μπλέκονται παρασύρονται από τις σειρήνες του σύγχρονου κόσμου που ανατέλλει. Η δύναμή τους είναι ο τρόπος που αγαπούν. Το μοίρασμα είναι απόλυτο.

Πως θα περιέγραφες τον δεσμό που τους ενώνει;

Όταν είμαστε μικροί λέγαμε: Μ΄αγαπάς; Ναι. Πόσο; Μέχρι την Αμερική.

Πως διευθετείς την ιδιαίτερη γλώσσα του κειμένου;

Με αυτήν την γλώσσα έχω μεγαλώσει. Έτσι μιλούσε η γιαγιά μου ο παππούς μου. Στα χωριά ακόμη μιλάνε έτσι. Ο κόσμος αυτός δεν έχει χαθεί. Με ενδιαφέρει ό,τι μεταφέρει αυτή η γλώσσα συνειδητά ή ασυνείδητα μέσα στην ψυχή μας.

Πως φαντάζεσαι την κοινωνία εκείνης της εποχής;

Δεν έχω καμία διάθεση εξιδανίκευσης του παρελθόντος. Η ανθρωπότητα σε κάθε της βήμα κάτι βρίσκει, κάτι χάνει. Σαν να της λείπει το ηθικό κριτήριο και η συνθετική ικανότητα για να μπορέσει να αξιολογήσει και να διαχειριστεί την κάθε φάση της. Ήταν κοινωνίες σκληρές έως απάνθρωπες, τόσο κλειστές που έπνιγαν. Απ’ την άλλη, η απλότητα και η άγνοια επέτρεπαν στο συναίσθημα, όταν λειτουργούσε, να είναι καθαρό και πηγαίο και να φτιάχνει ομορφιά.

Πως δούλεψες το υποκριτικό κομμάτι μέσα από την διπλή ιδιότητα ηθοποιού-σκηνοθέτη;

Μέσα από τα θετικά που υπάρχουν σε αυτήν την συνθήκη. Ήξερα ως ηθοποιός ακόμη και αυτά που δεν θα μπορούσε να εξηγήσει, μεταφέρει, εμπνεύσει ο σκηνοθέτης. Πότε οδηγούσε η μια ιδιότητα, πότε η άλλη.

Ποιες διαφορές και ποιες ομοιότητες βρίσκεις ανάμεσα στην εποχή εκείνη και την Χίο του σήμερα;

Γεμάτες βάρκες από τα παράλια απέναντι, αποβιβάζουν στο νησί ασταμάτητα πρόσφυγες. Τότε και τώρα. Πολλά παιδιά σκέφτονται σοβαρά το ενδεχόμενο να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό αδυνατώντας να δούνε το μέλλον τους στην Ελλάδα. Η φύση και οι ομορφιές του νησιού εξακολουθούν, μα και τοπία αλλοιωμένα.

Πως πιστεύεις πως θα μπορούσε να σωθεί ο κόσμος μας;

Δεν θέλω να σωθεί ο κόσμος μας. Καθόλου περήφανη δεν είμαι γι αυτόν. Να αλλάξει θέλω. Στον σπόρο κάθε πολιτισμού υπάρχει και η πληροφορία της καταστροφής του. Μέχρι να μπορέσουμε να έχουμε την δύναμη αυτήν την πληροφορία να την μεταλλάξουμε και να μην έρχεται η καταστροφή, η ίδια η καταστροφή θα είναι η σωτηρία του. Έτσι έχει συμβεί με όλους τους πολιτισμούς στα βάθη του παρελθόντος της ανθρωπότητας. Γιατί να αλλάξει τώρα; Υπάρχει κάποιος που πιστεύει ότι φτιάξαμε τον ανώτερο πολιτισμό που θα κάνει την ζωή αέναο παράδεισο;

Ποια είναι τα όνειρά σου για το μέλλον;

Ό,τι ανακαλύπτω μέσα από τα θεατρικά και άλλα ταξίδια, να μπορώ να τα κάνω ζωή…

Ποια απήχηση πιστεύεις πως θα έχει αυτή η παλιά ιστορία (που γίνεται θεατρικό έργο για τρίτη φορά αν δεν κάνω λάθος) στο σύγχρονο κοινό;

Είναι ένας κόσμος πολύ μακρινός. Να δούμε τι μας συνδέει με αυτόν, που υπάρχει η ομορφιά και μαζί της να αποκοπούμε εντελώς απ’ αυτόν και να πάμε προς το «αλλού».