Άννα Σωτρίνη

Φωτογραφία: Βαγγέλης Ρασσιάς

Η Άννα, θεατρική σκηνοθέτης, συγγραφέας, αρθρογράφος και σύμβουλος σε θέματα πολιτισμού ασχολείται επίσης με την διδασκαλία της υποκριτικής στην δραματική σχολή Βεάκη και φωτίζει εξαίσια δικές της και άλλες παραστάσεις. Φέτος σκηνοθετεί το Τρύπιο Βαρέλι» του Θεοδόση Πελεγρίνη και απαντάει στις ερωτήσεις του «Επί Σκηνής» για το έργο και την παράσταση.

Μίλησε μου για το έργο. Με ποιο τρόπο αντικατοπτρίζει την κοινωνική συνθήκη και τι συγγένειες ανιχνεύονται με την τρέχουσα καθημερινότητα μας.

Κάθε έργο του Θεοδόση Πελεγρίνη έχει μία φιλοσοφική σύμβαση. Και είναι λογικό. Μιλάμε για έναν συγγραφέα που η ενασχόληση του με τη φιλοσοφία ήταν και είναι ένα καθοριστικό κομμάτι της ζωής του. Το ίδιο ισχύει και για το «Τρύπιο Βαρέλι» και τους «χάρτινους» ήρωες του. Το θέμα είναι κατά πόσο αυτοί οι ήρωες που μοιάζουν να τιποτολογούν επί μία ολόκληρη ώρα δεν είναι η αντανάκλασή μας ως κοινωνία, κατά πόσο είναι ή δεν είναι ο καθρέπτης μας. …«Ποιο είναι το νόημα της ζωής;» ρωτάει ο ένας και ο άλλος απαντά : «28;» «Δεν βγάζει νόημα» του λέει ο άλλος και ο πρώτος καταλήγει: «Κι όμως εμείς οι δύο συμφωνούμε. Αν εγώ λέω ότι το νόημα της ζωής είναι το 28 κι εσύ λες ότι αυτό δεν βγάζει νόημα, τότε η ζωή δεν έχει νόημα!»… Σουρεαλιστικό; Παράλογο; Μια γκρίζα κωμωδία θα έλεγα εγώ. Η δική μας κωμωδία. Εκείνη που βιώνουμε ως ήρωες της καθημερινά, αλλά διαρκώς μας διαφεύγει. Αυτό είναι το έργο. Η Ιστορία του Τι-πο-τα.

Πως αναδεικνύεις σκηνοθετικά, τον θεατρικό λόγο στην παράσταση αυτή;

Απλά. Χωρίς σκηνοθετικά τερτίπια. Ούτε μουσικές, ούτε εφέ ούτε τίποτα. Σχέσεις και λόγος. Ένα κοντσέρτο δωματίου που οι νότες είναι οι λέξεις. Τουλάχιστον αυτό προσπάθησα να κάνω. Ακόμα και τα βίντεο του Ευάγγελου Κάλλοου κινούνται στην απόλυτη σιωπή. Βουβός ασπρόμαυρος κινηματογράφος. Ντανταϊστικός. Η «ζωή» κάνει ότι της κατέβει και μεις την παρακολουθούμε από μακριά. Κανένας ηχογραφημένος ήχος. Λέξεις και σιωπή.

Πως συνεργάστηκες με τους ηθοποιούς σου και ποιοι είναι οι κοινοί σας κώδικες;

Γιάννης Παπαθύμνιος, Θεοδόσης Πελεγρίνης. Εξαιρετικοί συνεργάτες. Ο βασικός μας κώδικας είναι νομίζω η αλληλοεκτίμηση και ο αλληλοσεβασμός στο ρόλο και στα όρια του άλλου. Ήρεμη συνεργασία προσηλωμένη και αναλυτική όσο χρειάζεται.

Φωτογραφία: Βαγγέλης Ρασσιάς

Πως θα φωτίσεις την παράσταση και ποια θα είναι η συμμετοχή των φωτισμών στην σκηνοθετική και σκηνογραφική γραμμή;

Τώρα μου μιλάς για την μεγάλη μου αγάπη. Το φως. Το φως για μένα είναι η μισή μου σκηνοθεσία. Το σχεδιάζω μαζί με το τι θέλω να πω σκηνοθετικά από την αρχή. Μπορώ να σου μιλήσω για τις προθέσεις μου διότι το αποτέλεσμα δεν το γνωρίζω ούτε κι εγώ. Φαντάσου μια… σέπια . Τα χρώματα στο σκηνικό και στα κοστούμια της Πάγιας Βεάκη, γκρι, μαύρο, καφέ, μπεζ, όπως στα παλιά κόμιξ της marvel τη δεκαετία του ‘50 αν θυμάσαι. Spiderman, Superman και τέτοια και που και που ένα έντονο χρώμα. Ένα κόκκινο , ένα φωσφοριζέ πράσινο, ένα μεταλλικό μπλε, εστιασμένο από ψηλά σαν επιφοίτηση συναισθημάτων. Που να ξέρω; Μπορεί και να πετύχει!!

Πως θα αντιπαρέθετες το νόημα της ύπαρξης με το δυστοπικό, «μηδενιστικό» περιβάλλον του έργου μέσα από μια Επικούρεια οπτική;

Ο Επίκουρος είναι o αγαπημένος μου φιλόσοφος. Πως κάποιοι άνθρωποι έχουν πάντα πλάι από το κρεβάτι τους τη Βίβλο;. Εγώ έχω την Ηθική του Επίκουρου. ’Ότι έχει σωθεί τέλος πάντων. Ο Επίκουρος μιλά για τις ηδονές. Τις χωρίζει σε δύο κατηγορίες. Τις σωματικές (φαγητό, ποτό, απολαύσεις) αλλά με μέτρο και τις πνευματικές που δεν έχουν όρια. Οι βασικές αρχές του για την ισορροπημένη ψυχή. Στην καθημερινή ζωή όμως, πέρα από την φιλοσοφία, εγώ δεν μπορώ να ξεφύγω από τις παγίδες, ακριβώς όπως και οι ήρωες του έργου. Η δυστοπία στις κοινωνίες ξεκινά από τη δυστοπία της ίδιας της ανθρώπινης φύσης μας, της οποίας έχω την εντύπωση ότι το σκοτεινό κομμάτι της είναι πολύ ισχυρό. Μεγάλη συζήτηση πάμε να ξεκινήσουμε τώρα. Γεγονός πάντως είναι ότι τη δυστοπία και τον μηδενισμό δεν τα αντιμετωπίζω επικούρεια στην παράσταση,όχι για άλλο λόγο, αλλά επειδή ο Επίκουρος ως αντίληψη, απουσιάζει . Ποιο πολύ θα συναντήσεις τους montypython στο σκεπτικό μου πάνω στο κείμενο παρά τον Επίκουρο είναι η αλήθεια.

Πως βλέπεις τη νέα γενιά ηθοποιών μέσα από την εμπειρία σου ως καθηγήτριας υποκριτικής;

Πάντα θα υπάρχουν παιδιά που ξεχωρίζουν. Δεν είναι απαραιτήτως τα πιο λαμπερά και τα πιο ταλαντούχα. Είναι εκείνα που δεν σταματούν να βελτιώνουν τον εαυτό τους σε όλα τα επίπεδα. Στην πραγματικότητα μου θυμίζουν τη γενιά μας. Προσπαθώ να μη ξεχνάω ποια ήμουν ως μαθήτρια όταν διδάσκω. Προσπαθώ να θυμάμαι τι με γοήτευε και τι με εκνεύριζε στους δασκάλους μου και να προσπαθώ να έχω συνέπεια απέναντί τους σε σχέση με τη μνήμη μου. Δεν ξέρω αν είναι ο σωστός τρόπος , αλλά αν μη τι άλλο είναι ειλικρινής.

Τι θα πρότεινες για την εξέλιξη του θεατρικού στάτους στη χώρα μας και ποια πιστεύεις ότι είναι τα κυρίαρχα εμπόδια για την ευδοκίμηση του;

Να ξεκινήσει επιτέλους η αξιοκρατία; Να μην αναλώνεται ο καλλιτέχνης κατά 80% στις δημόσιες σχέσεις και 20% στη δημιουργία; Θα ήταν μια καλή αρχή.

Υπάρχει κάποια συγγένεια ανάμεσα στην ποίηση και το θέατρο;

Το θέατρο έχει την πολυτέλεια να έχει πολλές εκλεκτικές συγγένειες, Είναι στη φύση του θεάτρου να χωράει μέσα του τη ζωή και άρα όλες τις εκφάνσεις της. Συγγενεύει από την ποίηση μέχρι το… ποδόσφαιρο.

Πως συνδέεται μια θεατρική παράσταση με την ζώσα πραγματικότητα και πως εξελίσσεται η δραματουργία μέσα από τις ιστορικές συγκυρίες;

Δεν είμαι ειδικός. Θέλω να πω, δεν είμαι θεωρητικός του θεάτρου να μπορέσω να δώσω μιαν έγκριτη απάντηση, αν και θα το ήθελα. Είναι δύσκολο ερώτημα. Αυτό που αντιλαμβάνομαι όμως, όχι μόνο στο θέατρο, αλλά στην τέχνη γενικότερα είναι ότι οι ιστορικές περίοδοι με τις ιδιαιτερότητές τους δημιούργησαν αυτά τα περίφημα ρεύματα που πρόσθεσαν κρίκους στην αλυσίδα της εξέλιξης των κοινωνιών. Ένας πόλεμος, ένα οικονομικό κραχ, οι τεχνολογίες, οι ανακαλύψεις, δεν έχουν αφήσει ανεπηρέαστο το περιβάλλον τους. Μετά την τυπογραφία για παράδειγμα και το πέρασμα της γνώσης από μία πνευματική ελίτ, σταδιακά σε περισσότερους ανθρώπους, τίποτα πια δεν θα μπορούσε να είναι το ίδιο.

Ποια είναι τα σχέδια σου για το μέλλον;

Προσπαθώ να μη κάνω σχέδια. Όποτε το τόλμησα από αλλού ξεκίνησα και αλλού κατέληξα. Η ζωή σκάει στα γέλια όποτε κάνω σχέδια. Το μόνο που λέω στον εαυτό μου είναι: «Άννα, άδραξε τη μέρα…».