Διπλό βιβλίο

του Δημήτρη Χατζή

Σε δραματουργική επεξεργασία της ομάδας «PEQUOD»

Το μυθιστόρημα διασκευάστηκε μινιμαλιστικά και περιεκτικά από την ομάδα «PEQUOD» ενώ το εξαίσιο κείμενο του συγγραφέα αφορά τις σκέψεις και συνειρμούς ενός μετανάστη στη Γερμανία.

Μετανάστευση, αναπόληση, χαμένες  αγάπες, αξίες, συμφέροντα, «πιστεύω», λαϊκότητα και ελληνικότητα συμπυκνώνουν τα ζητήματα που απασχολούν τον Δημήτρη Χατζή και που παρατάχθηκαν σε μια ευθεία σειρά μινιμαλιστικής φύσεως επί σκηνής. Ένα έργο που εξαπλώνει τον προβληματισμό του πέραν του φανερού συμβολισμού του ξεριζωμένου πρωταγωνιστή, ως ενός «δείγματος» λαϊκού ανθρώπου καταγόμενου από τα σπάργανα της δεκαετίας του -60. Οι αναμνήσεις που κουβαλάει ο ήρωας και που εκφράζονται μέσα από τον λόγο της τριάδας των ηθοποιών ανασύρουν οικείες και σημαδιακές μνήμες της αγροτικής και κατόπιν μεταναστευτικής μερίδας του Ελληνικού πληθυσμού στην κρίσιμη δεκαετία. Θα κρίνω τα ζητήματα του έργου χωρίς δυστυχώς να έχω διαβάσει το μυθιστόρημα αλλά πρέπει να επισημάνω πως μου έχει κεντρίσει σοβαρά το ενδιαφέρον.

H σκηνοθετική διάρθρωση είναι μια «in your face» γροθιά στις αισθήσεις. Δεν ήθελα να αντλήσω πολλές πληροφορίες για την πρώτη απόπειρα που είχε γίνει στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, όπου υπήρξαν πολλά σχόλια όσον αφορά την αισθητική αλλά και τον χειρισμό της διασκευής, ωστόσο η ενεργή παρουσία της «καρέκλας» διάμεσου της αφήγησης λειτούργησε διαπεραστικά και με ελάχιστες κοιλιές με το ξεκίνημα του έργου. Οι «PEQUOD» κόβουν και ράβουν επιδέξια τα κεφάλαια του βιβλίου που μοίρασαν μεταξύ τους, συνθέτωντας τον λόγο του κεντρικού ήρωα, επιδιώκοντας σε μια πολυεπίπεδη και σταθερή ταυτόχρονα προσέγγιση στην λεπτομέρεια, όσον αφορά την μορφή και τα κίνητρα του αφηγητή. Η διακύμανση της περιπέτειας του (alter ego ως ένα βαθμό του Χατζή;) μετανάστη από τα αγροτόπια της Μαγνησίας μέχρι την άφιξη και διαμονή του στην Γερμανία, η γνωριμία με «έξω καρδιά» ανθρώπους και τα αλεπάλληλα φλερτ με επιστέγασμα την ερωτική απογοήτευση, μαζί με τις ποικίλες αντιλήψεις του για τις κοινωνικές συστρωματώσεις και τις πολιτικές εξελίξεις, σε συνάρτηση με οικογενειακό παρελθόν, εναλλάσονται στην δραματουργία. Καθισμένα σε καρέκλες, τα μέλη της ομάδας επιδέξια ταυτίζονται με την «ψυχοσύνθεση» του κειμένου και των υπόλοιπων ρόλων της αφήγησης και διατηρούν ατόφιο το τελευταίο κομμάτι του έργου όπου παίρνει θέση η αδερφή του πρωταγωνιστή, έχοντας να προσθέσει  μια κάπως δικαιολογημένα ξεχωριστή ματιά σε σχέση με τις περιπέτειες του αδερφού της. Μια ενδιαφέρουσα σχέση με την παρούσα κατάσταση στη χώρα μας υφέρπει στο έργο, αφού πολιτικο-οικονομικά οι συνθήκες γύρω μας θυμίζουν τις αντίστοιχες των καταστάσεων του βιβλίου / παράστασης σε τρομαχτικά παρόμοιο βαθμό, από πλευράς επιθυμίας φυγής στα ξένα και επαρχιώτικης «αφέλειας». Η ροή της θεατρικής αφήγησης διακόπτεται άλλοτε από μουσικά ιντερμέδια, άλλοτε με τις άβολες μεν αλλά απαραίτητες σύντομες παύσεις ανάμεσα σε αφηγήσεις καίριων γεγονότων της ιστορίας κι άλλοτε από τον Δημήτρη Ξανθόπουλο να υπερτονίζει (στην καλύτερη ίσως στιγμή του στο έργο) τις ερωτικές «συμφορές» του πρωταγωνιστή, στη μοναδική όρθια σκηνή διαρκείας, σχετίζοντας αυτές τις εμπειρίες με το γενικότερο συμβατικό πλαίσιο της κοινωνίας.

Μιλώντας για ερμηνείες, εκτός από τον άντρα της ομάδας που υπήρξε ιδιαίτερα λειτουργικός, το γυναικείο δίδυμο (Νικολίτσα Ντρίζη και Αγγελική Παπαθεμελή) προσέφερε εξ ίσου δυναμικές υποκριτικές στιγμές, καθιστώντας έτσι την τριπλέτα αποδοτική σε μια επιβλητικά κοφτή δράση μονολόγων και συγχρονισμένων αφηγήσεων. Απουσία σκηνικού, με τα παράθυρα και τις καρέκλες να παραπέμπουν σε ένα αχανές περιβάλλον διαρκούς εξέλιξης, βοηθώντας στα πηγαινέλα με το χρόνο και τις ιδιαιτερότητες του χαρακτήρα του ήρωα, με τους ηθοποιούς να διαχειρίζονται άξια τις αποχρώσεις στον άλλοτε επιθετικό και σε αρκετές φάσεις, ισχνό τρόπο περιγραφής των συναισθημάτων. Η σοφή επιλογή του να απογυμνώσουν το λογοτεχνικό κομμάτι και να σταθούν στα επιμέρους διαλογικά μέρη, από τις επιπτώσεις του εμφυλίου στον πατέρα του ήρωα μέχρι και την απατηλή λάμψη της επιστροφής στην πατρίδα, μας διευκρινίζει πως η δουλειά των «PEQUOD» επικεντρώθηκε στο να αποτυπώσει το σημερινό στίγμα του προβληματισμένου και κοινωνικά έκπτωτου ανθρώπου της διπλανής μας πόρτας. Σαν παρατηρητές μέσα από το πρίσμα του, καλούμαστε εμείς οι θεατές να αναλογιστούμε τις συνέπειες από διαχρονικούς «εγωισμούς». Η ιστορική γνώση είναι απαραίτητη για να αποφύγουμε τις πίκρες δεκαετιών όπως και πνιγηρών «μεταρρυθμίσεων»,  μαθαίνοντας από τα παθήματα των ανθρώπων της εποχής του ήρωα και μέσα από έναν «επιτηδευμένο αποπροσανατολισμό».

Υπάρχουν μια-δυο κοιλιές στην αφηγηματική γραμμή αλλά αυτό δεν εμποδίζει να απολαύσεις οπτικοακουστικά στα επιλεγμένα αποσπάσματα, την σθεναρή απαγγελία και την λειτουργική απόδοση των προβληματισμών ενώ θα μπορούσε να αποφευχθεί η ονομασία των κεφαλαίων όποτε αλλάζουμε «σελίδες» κι οδεύουμε σε νέο κεφάλαιο. Εν τούτοις οι εκπληκτικές ερμηνείες της ομάδας σε συνδυασμό με την αμεσότητα της δραματουργικής επεξεργασίας προσδίδουν στην σκηνική αυτή απεικόνιση ξεφτισμένων ιδεολογιών και ταπεινωμένων γνώριμων προσώπων του χτες και του σήμερα, μια ιδιαίτερη συγκίνηση και μια συναρπαστική οικειότητα.

Σκηνοθεσία: PEQUOD
Φωτισμοί: Τάσος Παλαιορούτας
Ερμηνεύουν: Νικολίτσα Ντρίζη

Δημήτρης Ξανθόπουλος

Αγγελική Παπαθεμελή

«104»

Eυμολπιδών 41

Γκάζι

Τηλέφωνο:2103455020,

Σάββατο και Κυριακή στις 19:00

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος: 12 €, μειωμένο: 10 €

Διάρκεια: 90' (χωρίς διάλειμμα)