Μεγάλη Χίμαιρα

του Μ. Καραγάτση

Ύστερα από μια θεαματική πορεία στο θέατρο «ΠΟΡΕΙΑ» των Αθηνών, έφτασε στη Θεσσαλονίκη δαφνοστεφανωμένη η παράσταση του Δημήτρη Τάρλοου, που συγκίνησε θεατές, κριτικούς, λάτρεις της γραφής Καραγάτση και κινηματογραφιστές, αφού η παράμετρος «οθόνη» έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην μνήμη.  Με τη συμβολή της κινούμενης εικόνας (οπτικοποίηση παρελθόντος) η μνημονική καταγραφή ενδυναμώθηκε, μετατρέποντας το πεπερασμένο και χρονικό της συγκεκριμένης παράστασης σε διαχρονικά αναγνωρίσιμη και ενθυμούμενη αξία. Επίσης, μνημονικοί οδηγοί που συνετέλεσαν στη ζωντανή διατήρηση της εντύπωσης που προξένησε στο θεατή από την πρώτη συμμετοχή του στο συγκεκριμένο σκηνικό θέαμα, είναι η σκηνοθεσία , η μουσική, ο φωτισμός και ο εικαστικός διάκοσμος, η ζωγραφική απεικόνιση του χώρου στη δισδιάστατη μορφή ως σκηνογραφία, τα κοστούμια και τα ποικίλα οπτικοακουστικά εφέ που χρησιμοποιήθηκαν στο εν λόγω θέαμα. Αυτά με τη σειρά τους αποτέλεσαν σταθερά μνημονικά σημεία αναφοράς, που εύκολα ανακλήθηκαν από τη λήθη του παρελθόντος, αναδομήθηκαν και επανεκτιμήθηκαν για την εκ νέου «αξιολόγηση» της «Μεγάλης Χίμαιρας» από θεατές, όπως εγώ.

Αναφέρω τα παραπάνω, επειδή τον Ιανουάριο του 2016 είχα δει την παράσταση στην Αθήνα και βρέθηκα προχθές στη γενική δοκιμή –παρουσία θεατών- της εν λόγω παράστασης στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης. Πέρα από την τεράστια αίθουσα του Μεγάρου, όλα τα στοιχεία που ανέδειξαν τη «Μεγάλη Χίμαιρα» σε ιδιαιτέρως αξιόλογο πολιτιστικό γεγονός, ήταν παρόντα.

Γνωρίζουμε ήδη ότι στο έργο -λεπτομερές ψυχογράφημα- ο συγγραφέας καταπιάνεται μʼ ένα γυναικείο χαρακτήρα και τον αναλύει συστηματικά. Μέρος της τριλογίας «Γιούγκερμαν-Λιάπκιν-Χίμαιρα», πραγματεύεται επίσης τη δυσκολία που αντιμετωπίζουν οι ξένοι στην προσαρμογή τους με την ελληνική πραγματικότητα, αλλά και την αμφιθυμία των Ελλήνων προς τη Δύση.

Η Μαρίνα, νεαρή Γαλλίδα , ερωτεύεται, παντρεύεται και ακολουθεί τον άνδρα της στη Σύρα, στο πατρικό του σπίτι . Εκεί ζει κάτω από τον βαρύ ίσκιο της πεθεράς της, αλλά κι από κείνον του δεύτερου αρσενικού της οικογένειας. Καθώς συνδέει την τύχη της με τα βαπόρια του άνδρα της, κάθε ψυχική της αναταραχή έχει ανάλογες συνέπειες στη ζωή τους. Όταν έρχεται η οικονομική καταστροφή που είναι συνδεδεμένη με την ψυχική φθορά της Μαρίνας, τότε όλα μπαίνουν στο φαύλο κύκλο του έρωτα και του θανάτου.
Ο Δημήτρης Τάρλοου τόλμησε να μεταφέρει στο θέατρο ένα λογοτεχνικό κείμενο και δικαιώθηκε περίτρανα. Δύσκολο εγχείρημα και, όπως ο ίδιος δήλωσε, στη διασκευή μυθιστορήματος οι ελευθερίες είναι αναπόφευκτες.

Έξυπνος και ταλαντούχος άνθρωπος, με ευρύτατους ορίζοντες, μπόλιασε την έβδομη τέχνη με τη ζωντανή δράση επί σκηνής και το αποτέλεσμα το χειροκρότησε εντυπωσιακά μεγάλος αριθμός θεατών. Ο Χρήστος Δήμας, δεξιοτέχνης της κάμερας και τιμημένος με ελληνικά και διεθνή βραβεία, μεγαλούργησε. Επειδή ξέρει νʼ αρθρώνει μια γλώσσα με κώδικες «δανεισμένους» κι από άλλες τέχνες (εικαστικές, θέατρο) στην αφήγηση και στην αναπαράσταση , αλλά και ως εξπέρ του editing και λάτρης της λεπτομέρειας, προσέδωσε αυθεντικότητα στην ατμόσφαιρα της εποχής του μεσοπολέμου. Ακολούθησε μια χρονική και χωρική συνέχεια στην αφήγηση, επεδίωξε και πέτυχε τη γραμμικότητα στην παρουσίαση των γεγονότων, διευθέτησε την ομαλή ροή και την γραφιστική ομοιογένεια από πλάνο σε πλάνο και, φυσικά, μας εισήγαγε στη δράση, ως μία συνιστώσα δρώσα στο παρόν. Εξαιρετική δουλειά. Να επαινέσω τη σκηνή της δεξίωσης; Τις συνεχείς «ποιητικές» συνοδείες του κειμένου με την αντίστοιχη εικόνα στην οθόνη, ώστε η «πληρότητα» στη σκηνή να θεωρείται καλλιτεχνικό επίτευγμα , ενώ στον θεατή να συνοδεύει το συναίσθημα; Θαρρώ, όλα. Του πρέπουν έπαινοι.

Το δεύτερο δυνατό σημείο της παράστασης, η Αλεξάνδρα Αϊδίνη. Αυτή η μισχοειδής ντελικάτη γυναικεία φιγούρα που μάγεψε τους θεατές. Σπουδαία ηθοποιός, εκλεπτυσμένη ομορφιά, έξοχη ερμηνεία. Έπλασε, σίγουρα με πολλή και σκληρή δουλειά, μια ξεχωριστή Γαλλίδα που έπειθε για την καταγωγή της ,για την δυτικότροπη ανατροφή της, για την παιδεία της με βάση τα αρχαία ελληνικά και για τον ευαίσθητο εσωτερικό της κόσμο. Όλοι οι κλυδωνισμοί εξ αιτίας ανατροπών, όλες οι διακυμάνσεις των διαθέσεών της ή των προθέσεών της, αποδόθηκαν τόσο ιδιαίτερα , τόσο αριστοτεχνικά, ώστε συγκέντρωσε τα μάτια των θεατών επάνω της κι έτσι σχεδόν κανείς δεν ασχολήθηκε με τον παραπανίσιο γαλλικό λόγο, το, όχι και τόσο εύστοχο, ημικυκλικό παραπέτασμα που ανεβοκατέβαινε στη σκηνή για να οριοθετήσει τον εσωτερικό χώρο του αρχοντικού ή τα κοστούμια που άλλαζαν συχνά τα τρία πρόσωπα του ερωτικού τριγώνου.
Και οι υπόλοιποι ερμηνευτές επαρκέστατοι στην απόδοση των ρόλων τους αλλά στο κέντρο προσοχής, αναμφίβολα, η Μαρίνα της Αϊδίνη. Η προικισμένη ηθοποιός με συναισθηματική ωριμότητα και κινησιολογική ευελιξία, επικύρωσε το βάθος της υποκριτικής της δεινότητας. Ερμήνευσε την ηρωίδα σκιαγραφώντας όλες τις ψυχολογικές της μεταπτώσεις -από το ρομαντισμό στο πάθος και από το πάθος στην αυτοκαταστροφή. Στα συν της σκηνοθεσίας, η ενδελεχής μελέτη και ανάλυση του κειμένου με συνέπεια την προσοχή στη λεπτομέρεια. Η μουσική και τα τραγούδια , η λογική αλληλουχία των σκηνών, το εύρημα του παταριού-κουβέρτα του πλοίου «Χίμαιρα», η οθόνη ακριβώς από κάτω να λειτουργεί ως συνέχεια του κάδρου, η σμίλευση του χαρακτήρα του Μηνά που είναι ο αδερφός του Γιάννη και εραστής της Μαρίνας, ως προσώπου πολυσήμαντου, το οποίο έλκει και ταυτόχρονα απωθεί με την αλαζονική του συμπεριφορά και η μελετημένη διανομή ρόλων.

Θα πρέπει να προσθέσω ότι σημασία έχει η οπτική κάτω από την οποία προσεγγίζει ο θεατής το θέαμα, οπτική που εξαρτάται όχι μόνο από το σύνολο των ψυχο-πνευματικών δυνατοτήτων που διαθέτει, αλλά και τις προδιαγραφές και προσδοκίες πρόσληψης που τον χαρακτηρίζουν, σε συνδυασμό με τις αντικειμενικές, χωροταξικές, επικοινωνιακές δυνατότητες με το σκηνικό θέαμα, που λειτουργούν στη συγκεκριμένη παράσταση. Επειδή η φήμη της συγκεκριμένης παράστασης, παρά τη μεγάλη διάρκειά της, είναι θετικότατη κι επειδή το «εκτόπισμα» του Μεγάρου Μουσικής είναι ευμέγεθες, πιστεύω ότι οι παραστάσεις της «Μεγάλης Χίμαιρας» στη Θεσσαλονίκη, θα συγκεντρώσουν το ενδιαφέρον των θεατρόφιλων κατοίκων της.

Διασκευή: Στρατής Πασχάλης
Σκηνοθεσία: Δημήτρης Τάρλοου
Σκηνικά-Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Μουσική: Κατερίνα Πολέμη
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Κίνηση-Χορογραφία: Ζωή Χατζηαντωνίου
Σκηνοθεσία κινηματογραφικού μέρους: Χρήστος Δήμας
Βοηθοί σκηνοθέτη: Άννα Πασπαράκη, Δήμητρα Κουτσοκώστα
Βοηθός σκηνογράφου: Τίνα Τζόκα
Βοηθός χορογράφου: Κορίνα Κόκκαλη
Φωτογραφίες: Βάσια Αναγνωστοπούλου
 
Παίζουν:
Μαρίνα: Αλεξάνδρα Αϊδίνη
Γιάννης: Μάξιμος Μουμούρης
Μηνάς: Δημήτρης Μοθωναίος
Ρεϊζαίνα: Σοφία Σειρλή
Λίλη - Καλλιόπη - Βιετναμέζα πόρνη: Ειρήνη Φαναριώτη
Αννούλα, κόρη της Μαρίνας: Αναστασία Γιαννιώτη, Ειρήνη Μπρουλιδάκη, Μυρτώ Μπρουλιδάκη, Μανιώ Τάρλοου
Αννεζιώ: Ράσμη Τσόπελα
Ένας άγνωστος: Δημήτρης Τάρλοου

ΜΕΓΑΡΟ ΜΟΥΣΙΚΗΣ

25^ης Μαρτίου 25,

Θεσσαλονίκη

Τηλέφωνο: 2310 895 938-9

Διάρκεια: 150 λεπτά, με διάλειμμα

Ημέρες & ώρες παραστάσεων:

Πέμπτη 12/4: 20:30, Παρασκευή 13/4: 20:30, Σάββατο 14/4: 20:30, Κυριακή 15/4: 19:30, Πέμπτη 19/4: 20:30, Παρασκευή 20/4: 20:30, Σάββατο 21/4: 20:30, Κυριακή 22/4: 19:30

Τιμές Εισιτηρίων:  Α’ ζώνη 25 €, μειωμένα, ομαδικά 20 €,  Β’ ζώνη 20 € μειωμένα, ομαδικά 15 €, Γ’ ζώνη 15 € μειωμένα, ομαδικά 12 €,  Δ’ ζώνη 12 € μειωμένα, ομαδικά 10 €, μειωμένης ορατότητας 10€

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ :

www.tch.gr, ticketservice.gr, Public & viva.gr

ΕΚΔΟΤΗΡΙΑ ΠΛ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ