ΝΚΟΛΕΤΑ ΞΕΝΑΡΙΟΥ Εκτύπωση
Συντάχθηκε απο τον/την Μαρία Κυριάκη   
Κυριακή, 21 Δεκέμβριος 2014 08:30

Νικολέτα Ξεναρίου

Στα μάγια του Λόρκα

xenariou1

Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1980. Είναι αριστούχος απόφοιτος της Κρατικής Σχολής Ορχηστικής Τέχνης και απόφοιτος Ακαδημίας Χορού του Ρότερνταμ (Bachelor of Dance).
Ως χορεύτρια έχει συνεργαστεί με τον Κωνσταντίνο Ρήγο στην παράσταση Μνήμη των Κύκνων (Χοροθέατρο ΚΘΒΕ) με την οποία ταξίδεψε στο Singapore Arts Festival 2004, στην 11η Biennale Χορού στη Λυών, στο Mostra SESC Artes Mediterraneo (Σαο Πάολο, Βραζιλία), στο Festival International de Danca Contemporanea (Φάρο, Πορτογαλία), στο Orienteoccidente (Τρέντο, Ιταλία) και στην παράσταση Bossa Nova (Εθνικό Θέατρο). Επίσης με το Dansateliers Rotterdam για την παράσταση Adressing the Memory”της Ayu Camerlang, με το ΚΘΒΕ στην παράσταση Αρχοντοχωριάτης (σκην. Γ. Ιορδανίδης, χορ. Amalia Bennett).
To 2008 δημιούργησε την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία για την έρευνα και τη διάδοση των παραστατικών τεχνών FINGERSIX / athens (Incorrect me 1, Incorrect me 2, Mind the Map) με την χορογράφο Σοφία Μαυραγάνη με την οποία συνεργάζεται από το 2004.
Έχει συνδημιουργήσει παραστάσεις αυτοσχεδιασμού με τους μουσικούς Κώστα Θεοδώρου, Αντώνη Ανισέγκο, και Μάρθα Μαυροειδή με την οποία το 2010 επισημοποίησαν τη συνεργασία τους δημιουργώντας το duetto αυτοσχεδιασμού "instant poem" (7 τραξ , Ενεργοποίηση Εμπρός, πειραματικός χώρος Ανάμεσα, 3ο Φεστιβάλ ΚΟΘ underground). Συμμετείχε στις παραστάσεις Play back στο MIR Festival Δεκέμβρης 2012 & Domino , Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών Σεπτέμβρης 2013, Festival Parallele Μασσαλία Ιανουάριος 2014, Latitudes Contemporaines Festival Λιλ Ιούνιος 2014, Next Festival Βαλενσιέν Νοέμβριος 2014, της ομάδας Vasistas (σκην. Αργυρώ Χιώτη).
Επίσης έχει εργαστεί ως βοηθός χορογράφου σε θεατρικές παραστάσεις του ΚΘΒΕ και ως κινησιολόγος στο ελεύθερο θέατρο. Τα τελευταία χρόνια συνεργάζεται στενά με τη Θεατρική Εταιρεία ΠΟΛΙΣ για τις παραστάσεις: Κοραή 4 Προσβάσιμος Χώρος, Ο Υμπύ και η Επιτροπή Αλήθειας, Τσέχωφ-Κνίπερ η Αλληλογραφία, Οικιακή Οικονομία. (σκην. Ελένη Γεωργοπούλου)
Έχει διδάξει κίνηση και αυτοσχεδιασμό στο θεατρικό εργαστήρι Πανδαιμόνιο 7, στο Πανεπιστήμιο Πατρών (πρόγραμμα Ελεύθερες Δράσεις) και σεμιναριακά στην Ανώτερη Επαγγελματική Σχολή Χορού Ρούλας & Μάχης Καφαντάρη, στο Θεατροδρόμιο Κοζάνης, στο Studio Vis Motrix και στον Κρατήρα. Διδάσκει κίνηση στη δραματική σχολή Δήλος από το 2007.
Φέτος σκηνοθέτησε και χορογράφησε την παράσταση μιούζικαλ «Τα μάγια της πεταλούδας» με τους μαθητές της, απόφοιτους της σχολής «Δήλος».


Πως ξεκίνησε η ιδέα αυτής της παράστασης;
Λοιπόν ας τα πάρουμε από την αρχή. Για το τρίτο έτος της σχολής, η Δήμητρα Χατούπη ζητάει να ετοιμάζουμε πάντα τρεις παραστάσεις. Πέρσι λοιπόν προτάθηκε από την Δήμητρα σ’ εμένα και τον Χρήστο Θεοδώρου που διδάσκουμε στη σχολή, εγώ κίνηση κι ο Χρήστος μουσική, να ετοιμάσουμε μια παράσταση με τους μαθητές μας, αυτόνομα χωρίς να συμμετέχει κάποιος καθηγητής υποκριτικής και να είναι ένα μουσικοθεατρικό θέαμα. Ο Χρήστος είχε την έμπνευση για τα «Μάγια της πεταλούδας» επειδή αγαπάει πάρα πολύ τον Λόρκα και συμφώνησα μαζί του επειδή είμαι επίσης φαν του Ισπανού συγγραφέα.


Πως δούλεψες με τα παιδιά;
Έχω έναν κώδικα δουλειάς που αφορά το σύνολο, δουλεύω πολύ με το σύνολο παραδειγματιζόμενη από τα πουλιά, το σμήνος και τον τρόπο που λειτουργεί για να επιβιώσει. Για να μπορούν να ταξιδεύουν με ασφάλεια, τον ρόλο του αρχηγού τον αναλαμβάνουν εναλλάξ όλα. Το κάθε ένα είναι πάντα σε θέση να ηγηθεί αλλά και να ακολουθήσει. Δουλεύω πολύ μ’ αυτές τις αρχές, μ’ αυτόν τον κώδικα, μέσα από μια αυτοσχεδιαστική φόρμα. Το ότι ανά πάσα στιγμή η κάθε μονάδα μπορεί να ηγηθεί δημιουργεί μια ενέργεια σε ένταση. Έτσι πρότεινα να βάλουμε στην παράστασή μας κάτι που δεν υπάρχει στο έργο. Τον χορό. Γι’ αυτό και ο θίασος είναι πάντα ολόκληρος επί σκηνής. Αυτό είναι για μένα το ατού της παράστασης, αυτό που τονώνει την κάθε στιγμή. Το ότι υπάρχει ένα συμπαγές σύνολο μέσα από το οποίο ξεχωρίζουν οι ηθοποιοί που αναλαμβάνουν κάποια στιγμή ένα ρόλο ενώ οι υπόλοιποι παραμένουν στον χορό στηρίζοντας ή σαμποτάροντας την δράση.

xenariou2

Είναι δεκαεννιά ηθοποιοί έ;
Ναι.
Έτσι αποκτά ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον το πρωτόλειο αυτό έργο του Λόρκα.
Είναι δύσκολο έργο αλλά το αγαπήσαμε τόσο βαθιά, μας άγγιξε, οπότε βρέθηκαν λύσεις.


Μίλησέ μου για το λιμπρέτο το οποίο δημιουργήθηκε με υποδειγματικό τρόπο.
Το έχει γράψει ο Γελασάκης και είναι υπέροχο. Είναι σημερινό, είναι φρέσκο, μιλιέται παρά τη ρίμα…


Και πως προχωρήσατε;
Πήγαμε εξετάσεις μ’ αυτήν την παράσταση, πήγαμε πολύ καλά και σκεφτήκαμε να το συνεχίσουμε σε ένα θέατρο ώστε να το δει περισσότερος κόσμος. Κάναμε πολλές αλλαγές δουλεύοντας στη σκηνή του Σύγχρονου θεάτρου η οποία είναι μεγάλη και με πολλές δυνατότητες. Κλήθηκα να κάνω αυτήν την προσαρμογή αλλά και να επικοινωνήσει έτσι η παράσταση. Δηλαδή το μήκος, το πλάτος, το βάθος και το ύψος να παίξουν ρόλο στην αφήγηση. Τόσο απλά. Δηλαδή ο χώρος να μιλήσει. Ο χορός όσον αφορά την χρήση του χώρου έχει την δική του γλώσσα, πολύ απλή και πολύ καθαρή. Οι αποστάσεις δημιουργούν εντάσεις. Κάτι που δεν συμβαίνει στο θέατρο. Τα νοήματα στο θέατρο προκύπτουν από τον λόγο. Στο χορό πάλι, από τον χώρο και την κίνηση.


Αυτή αν δεν κάνω λάθος είναι η πρώτη σου σκηνοθεσία. Πως σου φάνηκε ως εμπειρία;
Η προσέγγισή μου είναι πιο αφαιρετική γιατί η γλώσσα που κατέχω είναι αυτή του χορού. Μέσα από την σωματικότητα προκύπτουν οι ερμηνείες. Οπότε από κει ξεκίνησα και μετά δουλέψαμε τον λόγο λέξη-λέξη.


Τι σε γοητεύει στον Λόρκα που φαίνεται να είναι πολύ αγαπημένος των Ελλήνων;
Το Ντουέντε είναι κοντά στην ψυχολογία μας. Ναι το Ντουέντε… Ο Λόρκα επισημαίνει στο έργο του κάτι που είναι πολύ σοφό για την τέχνη. Έχει βρει τις κατάλληλες λέξεις για το Ντουέντε, σε αντιπαράθεση με την Μούσα και τον Άγγελο. Είναι κάτι βαθύ, κάτι που εμπεριέχει το θάνατο. Και στο συγκεκριμένο έργο παρ’ ότι το έγραψε τόσο νέος η αίσθηση του θανάτου είναι παρούσα. ‘Όπου έρωτας, θάνατος. Όπου ποίηση, έρωτας και θάνατος. Άλλωστε κι η ίδια η ζωή είναι συνυφασμένη με τον θάνατο. Από την στιγμή που είμαι ζωντανός είμαι και σε θέση να πεθάνω.


Στα «Μάγια της Πεταλούδας» τι σε συγκίνησε περισσότερο;
Αυτό που είπα μόλις τώρα. Ερωτεύομαι τη ζωή, δεν περιορίζω τον έρωτα σε μια υπόθεση ανάμεσα σε δύο πρόσωπα, τον επεκτείνω στα πάντα, έρωτας για την κάθε στιγμή, έρωτας για την ελευθερία τελικά… Κινούμαι προς τα εκεί που με καλεί ο έρωτας, συγκλονίζομαι…

Ακόμα κι αν κάποιος έρωτας απαγορεύεται… κυρίως όταν απαγορεύεται. Αν οι άλλοι γύρω σου τον θεωρούν αταίριαστο. Όπως όταν ένα σκαθάρι ερωτεύεται μια πεταλούδα, ότι κι αν σημαίνει αυτό. Ο έρωτας λειτουργεί πέρα από όρια και όρους.

Γι’ αυτό πηγαίνοντας προς τα εκεί, βιώνουμε την ελευθερία. Κι ας πεθάνουμε. Η πεταλούδα, πετάει φεύγει. Ο προορισμός της είναι να ζήσει πολύ λίγο. Βρίσκεται σ’ αυτήν την κοινότητα επειδή τραυματίζεται. Και δίνει εν τέλει ένα σήμα σ’ αυτήν την κοινότητα που ζει μέσα σε μια κανονικότητα, δονεί αυτήν την κανονικότητα. Και μέσα από το μέλος της κοινότητας που κατευθύνεται προς αυτήν, προς το μη κανονικό. Ταράζεται συθέμελα η ασφάλεια.


Η παράσταση σας απευθύνεται εξ ίσου σε παιδιά και σε μεγάλους. Πως εξισορροπήσατε τις διαφορετικότητες των ηλικιακών ψυχοσυνθέσεων για να πετύχετε κάτι τέτοιο;
Νομίζω ότι η λέξη κλειδί είναι η αθωότητα. Κι έτσι αντιμετωπίσαμε όλοι αυτή τη δουλειά. Αθώα, σαν παιδιά. Σκεφτήκαμε: Αγαπάμε τον Λόρκα αλλά δεν τον ξέρουμε. Πάμε λοιπόν να τον μάθουμε. Και νομίζω ότι και κάθε ενήλικας όσο βαθιά κι αν την έχει θάψει, έχει την ανάγκη αυτής της αθωότητας. Είναι μέσα του αυτή η ανάγκη, δεν μπορεί να την σβήσει.

magia1

Στην σκηνή παίζουν ζωντανά μουσική…
Πιάνο, μεταλλόφωνο, ο Χρήστος Θεοδώρου, ο μαέστρος μας και συνθέτης της μουσικής της παράστασης και κρουστά ο Θεοδόσης Άγγελος Λημνιός. Κάποια από τα παιδιά της ομάδας συνοδεύουν με μελόντικα, αρμόνιο κρουστά, μεταλλόφωνο κ.λ.π.


Τα κοστούμια σας;
Κρατήσαμε αυτή τη συνθήκη που μας προέκυψε στην δημιουργία της παράστασης, την συνθήκη της πρόβας και του αυτοσχέδιου, του χειροποίητου. Λέμε πως είμαστε ηθοποιοί και θα σας παίξουμε αυτήν την ιστορία. Ο χώρος παραμένει απλά ένας θεατρικός χώρος, δεν μετασχηματίζεται σε κάποιο σκηνικό χώρο. Κι αυτό τονίζεται με την παρουσία του καμαρινιού επί σκηνής στο οποίο γίνονται οι μεταμορφώσεις. Μέσα από μια περίεργη αυτοαναφορικότητα θέλουμε να πούμε πως εμείς οι ίδιοι οι ηθοποιοί θα αποκαλύψουμε αυτήν την μεταμόρφωση και μοιραζόμαστε μαζί σας αυτό που αποκαλύπτουμε.


Οπότε κοστούμια και σκηνικά αντικείμενα λειτούργησαν πιο πολύ σαν σύμβολα.
Ναι. Η κυρία Σκαθαρίνα ας πούμε πολύ απλά φοράει μια ποδιά και ρόλεϊ στα μαλλιά. Και έχει και μια σκούπα. Με τέτοια λιτά στοιχεία λειτουργήσαμε. Η Κωνσταντίνα Γκρίμπου επιμελήθηκε τα κοστούμια στην παράσταση του «Σύγχρονου θεάτρου».


Πως αντιμετώπισες ως χορογράφος το υλικό σου το οποίο δεν αποτελείται από χορευτές αλλά από ηθοποιούς; Οι οποίοι όμως χορεύουν σαν επαγγελματίες.
Μέσα από τις προθέσεις μου που ανέφερα και πριν και την μέθοδό μου που είναι συνυφασμένη με την σωματικότητα, δουλέψαμε στο σύνολο της παράστασης. Οπότε η κίνηση στις χορογραφίες δεν είναι κάτι ξεκομμένο από την κίνηση στις θεατρικές δράσεις, είναι τελείως συνδεδεμένη μαζί τους.
Παρατήρησα πως η κίνηση έρρεε προς τον χορό κι ο χορός έρεε προς την κίνηση την θεατρική. Δεν υπήρχε κάποιο χάσμα ανάμεσα τους.


Αυτό μπορεί να έχει να κάνει και με την παιδεία σου ως χορεύτριας, η οποία όμως λειτουργεί στην συγκεκριμένη παράσταση ως σκηνοθέτις.
Ναι, ναι. Τελείως. Και με την αθωότητα που προανέφερα. Άλλωστε εγώ παρά την χορευτική μου παιδεία, ενδιαφέρομαι για το θέατρο. Ειδικά από τότε που άρχισα να διδάσκω σε θεατρικές σχολές.


Νομίζω ότι σου πάει κιόλας.
Πολύ μου πάει.


Η σχέση δασκάλου μαθητή αλήθεια πως λειτούργησε όταν περάσατε σε ένα άλλο επίπεδο και έγινε σχέση σκηνοθέτη, μουσικού και ηθοποιών στον επαγγελματικό στίβο;
Μας ήταν δύσκολο να ξεπεράσουμε αυτή τη σχέση κι από τις δύο μεριές. Έχει μια επικινδυνότητα. Δεν είμαστε πια δάσκαλοι αλλά και είμαστε. Είναι η πρώτη εμπειρία της ομάδας έξω από το προστατευτικό πλαίσιο της σχολής, μέσα στη ζούγκλα. Τα παιδιά τώρα που το παλεύουν με κοινό, έχουν πολύ δύναμη. Το αγαπούν τόσο πολύ! Έχουν ένα πάθος και μια ανάγκη να το μοιραστούν, τεράστια που κάθε φορά εξελίσσει την παράσταση από ένα σημείο και πάνω. Έχουμε όλοι μαζί ασκηθεί σε μια ομαδικότητα, μια κοινή αρμονία. Κι αυτό δεν παραμένει στη δουλειά, απλώνεται και στις ανθρώπινες σχέσεις. Αυτό είναι το στοίχημα για μένα. Αν δεν συμβαίνει αυτό, αν δεν είναι συντονισμένοι όλοι σε ένα κοινό «θέλω» δεν με ενδιαφέρει η δουλειά. Βαριέμαι… Έτσι θέλω να δουλεύω.


Τα όνειρά σου για το μέλλον;
Έχω φύγει από το αστικό κέντρο κι έχω μετακομίσει στην Αίγινα. Οπότε ταυτόχρονα έχω επιλέξει έναν άλλο τρόπο ζωής. Αυτό είναι ένα όνειρο τώρα που έχει αρχίσει να γίνεται δράση. Ιδανικά θα ήθελα να ζω μόνιμα εκεί. Να εργάζομαι εκεί. Τώρα ακόμα πηγαινοέρχομαι. Έχουμε φτιάξει με τον σύντροφό μου ένα στούντιο προβών και πέρσι έκανα την πρώτη δουλειά εκεί. Κάναμε κάτι που με ενδιαφέρει πάρα πολύ. Ανοιχτές πρόβες. Και καλέσαμε κόσμο για να μοιραστεί την διαδικασία. Έτσι κι αλλιώς στην συγκεκριμένη δουλειά κι η ίδια η παράσταση είναι η διαδικασία. Δεν τελειώνει ποτέ, δεν φτάνει σε ένα αποτέλεσμα. Οπότε στην ουσία αυτές οι πρόβες ήταν παραστάσεις με μικρό κοινό. Κάπως ζω το όνειρο. Εκεί. Που ανοίγεις την πόρτα μες την νύχτα κι ακούς τις κουκουβάγιες. Που βλέπεις το φεγγάρι, μυρίζεις τη φύση. Αυτό θέλω, αυτό είναι το όνειρό μου κι ήδη ως ένα βαθμό, πραγματοποιείται.