ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΘΟΔΩΡΗ ΑΘΕΡΙΔΗ ΣΤΟ ΕΠΙ ΣΚΗΝΗΣ

«Η ψυχή είναι πιο σημαντική από την αλήθεια»

Η συνάντηση με τον Θοδωρή έγινε στο καμαρίνι του στο ζεστό θέατρο Μικρό Παλλάς. Ξεκίνησε μια συνέντευξη το απόγευμα και κατέληξε σε μια φιλική κουβέντα το βράδυ. Δεν μπορούσε να γίνει αλλιώς! Είχαμε πολλά να πούμε. Ξεκινήσαμε «από μακριά» για να καταλήξουμε στη δική του αλήθεια που είναι και δική μας.

Μιλήστε μου για το «από μακριά» που ανεβαίνει για δεύτερη χρονιά στο θέατρο Μικρό Παλλάς

Το έργο αυτό δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του συνδυασμού του  θεατρικού παιχνιδιού που εδρεύει πάντα στον πυρήνα της κωμωδίας και της απόλαυσης. Κινείται σ’ έναν χώρο ανεξιχνίαστο από το θέατρο, αυτόν της επιστημονικής φαντασίας που δεν βασίζεται στα εφέ, αλλά στο παιχνίδι του χρόνου. Έπρεπε λοιπόν να υπάρχει μια συνέπεια και μια αληθοφάνεια στην εξέλιξη του μύθου. Η ιστορία λοιπόν ξεκινάει με την αιφνιδιαστική άφιξη μιας ομάδας ατόμων που αποτελούν μέλη πληρώματος ενός διαστημοπλοίου που έρχεται από το 2045 στο παρελθόν 2009. προσγειώνονται στην σκηνή του θεάτρου όπου αναμένεται να ξεκινήσει η παράσταση «Αϊνστάιν και Ταγκόρ». Σκηνοθέτης της παράστασης είναι ο Δημήτρης Μάξιμος, τον οποίον αναζητά η κόρη του, (Λαμπρινή) που δεν τον έχει γνωρίσει ποτέ και έρχεται από το μέλλον να του ζητήσει ένα μόσχευμα για να θεραπευτεί από μια επάρατο αρρώστια του μέλλοντος, τον λέοντα. Ο λέοντας είναι μια αρρώστια, κατά την οποία ο πάσχων παραμένει στην ίδια κατάσταση με αυτήν που είχε όταν νόσησε και μένει έτσι στο διηνεκές, δεν πεθαίνει ποτέ. Με αυτή την συνάντηση πατέρα-κόρης ξεκινάει μια σχέση που θα του αποκαλύψει αλήθειες για την δική του ζωή. Είναι η οριακή μέρα που του αλλάζει την ζωή. Έτσι εμφανίζεται το πεδίο συγκρούσεων και δύο τραγικοί ήρωες, η Λαμπρινή και ο Δημήτρης, παρόν και μέλλον συνδυάζονται.

Καταφέρνουν τελικά να αλλάξουν την μοίρα τους ή ακολουθούν το πεπρωμένο τους;

Καταφέρνουν να συναντηθούν και να γνωριστούν, η συνάντηση αυτή θα καταχωρηθεί στο υποσυνείδητο της Λαμπρινής, θα είναι σαν ένα όνειρο, έτσι ώστε να μην μπορεί να αλλάξει άρδην το μέλλον. Το πιο δύσκολο ήταν να’ ναι αληθοφανή αυτά τα στοιχεία. Όσο πιο αληθοφανή γίνονται τόσο πιο συναρπαστικά είναι.

Αυτό είναι το θεατρικό παιχνίδι;

Το θεατρικό παιχνίδι έγκειται σε μια σάτιρα της καθημερινότητας, σε μια προβολή στο μέλλον όπου τα προβλήματα είναι ακόμα τα ίδια. Καθώς και ένα παιχνίδι επιστημονικής φαντασίας όπου ο Ρόϊ, ο άντρας της Λαμπρινής είναι σπρίντερ, το παγκόσμιο ρεκόρ είναι στα 5.65 και από την χρήση των επιτρεπόμενων αναβολικών, είναι μισός άνθρωπος μισός σαύρα. Όλα αυτά με έναν διασκεδαστικό τρόπο, γιατί το θέατρο οφείλει να είναι απολαυστικό για να δικαιώνει την επιλογή του θεατή.

Ποιο ήταν το έναυσμα για την συγγραφή του έργου;

Πρώτα γνωρίζω τον χώρο που θα ανεβεί η παράσταση, μετά κλείνω τον θίασο και μετά γράφω το έργο. Έτσι ξέρω από πριν ποιος θα παίξει τον κάθε ρόλο. Ήξερα από την αρχή ότι θα είμαι με την Σμαράγδα (Καρύδη), τον Γιώργο (Καπουτζίδη), την Βίκυ (Βολιώτη), τον Χρήστο (Σαπουντζη) την Μένια (Αναγνωστοπούλου) τον Χρήστο (Πλαϊνη) και τον Τηλέμαχο (Κρεβάϊκα). Η πρώτη σκέψη ήταν ότι ήθελα έναν ρόλο διαφορετικό και πολύ αστείο για τον Γιώργο, έτσι πρόκυψε ο Ρόϊ και μετά δημιουργήθηκε ο υπόλοιπος μύθος.

Η χρήση των αναβολικών σηματοδοτεί ότι η πραγματικότητα του 2045 θα’ ναι διαφορετική από εκείνη του 2009;

Βέβαια, κάποια πράγματα έχουν αλλάξει. Το 2045 έχουν θεραπεύσει τον καρκίνο και έχουν αποκτήσει την περιβόητη αθανασία. Υπάρχει όμως η ασθένεια του λέοντα από την οποία κάποιοι πάσχουν και υποφέρουν, γιατί τα κύτταρα που αναπληρώνονται κάθε μέρα είναι ακριβώς ίδια με εκείνα που καταστράφηκαν, την μέρα που νόσησαν. Η Λαμπρινή λοιπόν είχε εμμηνόρροια και θα μείνει έτσι στο διηνεκές, μη δυνάμενη να κάνει παιδί.

Η αθανασία είναι πιο εφιαλτική από το θάνατο;

Όλοι οι άνθρωποι φοβόμαστε τον θάνατο, αλλά η αθανασία είναι πιο τρομακτική. Το επιθυμητό είναι να ακολουθείται η φυσιολογική ροή, οι άνθρωποι να μεγαλώνουν, να ωριμάζουν, να γερνούν και να φεύγουν. Είναι αφόρητη μια αέναη ζωή, η ομορφιά της ζωής είναι ότι κάπου υπάρχει ένα τέλος. Εγώ σαν συγγραφέας δεν μπορώ να σκεφτώ ότι θα ξεκινήσω να γράφω μια ιστορία, η οποία δεν θα τελειώσει ποτέ. Πάντα χρειάζεται ένα τέλος.

Γιατί επιλέξατε ως έτος αναφοράς στο μέλλον το 2045;

Έπρεπε να δικαιολογεί την ηλικία των ηθοποιών έτσι ώστε αν μια γυναίκα μείνει έγκυος το 2009 το παιδί που θα γεννηθεί να είναι 35 χρονών το 2045. Οι ηλικίες θα μπορούσαν να μην είχαν καμία σημασία αν όλοι έπασχαν από λέοντα, αλλά ήθελα να υπάρχει μια διαφοροποίηση γι’ αυτό από τα τέσσερα άτομα του μέλλοντος μόνο δύο πάσχουν από την αρρώστια. Αυτός ο διαχωρισμός μεγεθύνει το πρόβλημα και καθιστά την Λαμπρινή τραγικό ήρωα.

Πώς δημιουργήθηκε το έργο Αϊνστάιν και Ταγκόρ;

Προσπαθούσα να ανακαλύψω ποιο θα έπρεπε να ήταν το έργο που θα παιζόταν ενδιάμεσα. Ήθελα το έργο να είναι πρωτότυπο αλλά τα πρόσωπα του να είναι υπαρκτά. Έτσι δημιούργησα το έργο «Αϊνστάιν και Ταγκόρ» το οποίο παρακολουθούμε ελάχιστα και είναι μια από τις πραγματικές συναντήσεις μεταξύ του φυσικού επιστήμονα και του Ινδού φιλοσόφου που έγινε το 1930 στο Βερολίνο και είναι αυτούσια η συνομιλία, της οποίας το θέμα ταιριάζει απόλυτα με την υπόλοιπη παράσταση. Αναφέρεται στο φιλοσοφικό ερώτημα αν υφίσταται η όχι η αντικειμενική πραγματικότητα ανεξάρτητα από τους ανθρώπους. Ο Αϊνστάιν ισχυρίζεται πως ναι ενώ ο Ταγκόρ διαφωνεί.

Υπάρχει τελικά μια αντικειμενική πραγματικότητα;

Η επιστήμη δεν είναι κάτι άλλο από την συμφωνία όλων των ανθρώπων για ένα θέμα επιστητό, ασχολείται μέσα από μεθόδους με αυτά που αντιλαμβάνεται ο άνθρωπος και έτσι ορίζεται η πραγματικότητα. Πάνω σε αυτό ο Ταγκόρ θεωρεί ότι δημιουργείται από τον άνθρωπο για τον ίδιο τον άνθρωπο, ενώ ο Αϊνστάιν είναι πιστός στην καρτεσιανή άποψη για την αντικειμενικότητα του κόσμου. Πιστεύω πως ο περισσότερος κόσμος τείνει να συμφωνήσει με την άποψη του Αϊνστάιν αλλά με την πλοκή του έργου θέλω να τον οδηγήσω να συμφωνήσει με την άποψη του Ταγκόρ. Όπως και ο Δημήτρης Μάξιμος ο οποίος στην αρχή δεν πιστεύει πως η Λαμπρινή είναι η κόρη του από το μέλλον αλλά όταν του αποδεικνύουν με πειστήρια της καθημερινότητας του την αλήθεια, πείθεται. Επίσης πραγματοποιεί ο ίδιος ένα ταξίδι στο 2045 και όταν επιστρέφει κατέχει την απόλυτη γνώση και αλήθεια.

Η αλήθεια όμως αυτή τον διαλύει;

Ναι είναι σε αντιστοιχία με τον Οιδίποδα που η απόλυτη γνώση τον καταστρέφει. Μ’ ενδιέφερε όλα αυτά τα ζητήματα να εμπεριέχονται στο έργο, γιατί από πίσω κρύβονται οι δικές μου επιρροές. Το να πω μόνο μια ιστορία είναι κάτι εύκολο που δεν με ενδιαφέρει. Θέλω το έργο να είναι και απολαυστικό αλλά και στο προσκήνιο να υπάρχουν αυτά τα ερωτήματα σε απόλυτη αρμονία μεταξύ τους.

Κάποιες φορές όμως δεν πιστεύουμε ούτε στην δική μας αλήθεια;

Αυτή τη φράση φιλοσοφικού τύπου λέει κάποια στιγμή η Λαμπρινή μέσα στο έργο. Αυτό συνέβη και με τους μαθητές του Ιησού, Τον γνώρισαν, Τον έζησαν, Τον είδαν να κάνει θαύματα και όμως όταν σταυρώθηκε Τον αμφισβήτησαν. Όπως και ο Σατανάς γνωρίζει την ύπαρξη του Θεού και από θέση επιλέγει να μην Τον ακολουθήσει. Ακόμα, υπάρχουν κάποιοι αριστεροί που διώχτηκαν στην Μακρόνησο και σήμερα είναι δεξιοί. Ο άνθρωπος αλλάζει, μεταλλάσσεται. Η ψυχή είναι πιο σημαντική από την αλήθεια. Υπάρχουν φορές που δεν θέλουμε ή δεν μπορούμε να πιστέψουμε την αλήθεια.

Πώς γίνεται αυτό το έργο με αυτά τα ερωτήματα να’ ναι ταυτόχρονα τόσο κατανοητό;

Αυτό είναι το πιο δύσκολο επίτευγμα το να πραγματεύεσαι με φιλοσοφικά ζητήματα και ταυτόχρονα να είσαι συνεπής στην αριστοτελική δομή ενός έργου, στην πλοκή, στην τραγικότητα των προσώπων και ταυτόχρονα να είναι ένα απολαυστικό παιχνίδι. Το πιο δύσκολο στην συγγραφή είναι το ταλέντο της αφήγησης μιας ιστορίας χωρίς παρανοήσεις αλλά και χωρίς πλήξη. Δεν είναι μια απλή παράθεση γεγονότων, απαιτεί πλοκή έτσι ώστε ταυτόχρονα να λέγεται μια ιστορία, να υπάρχουν κάποια νοήματα και το αίσθημα της απόλαυσης.

Με ποιο τρόπο καταφέρνετε να κρατήσετε ίση απόσταση από το αν όλα που βλέπει ο θεατής αυτά συμβαίνουν πραγματικά ή όχι;

Θα μπορούσε η ιστορία να είναι έτσι γραμμένη ώστε να πεισθεί το κοινό ότι είναι πραγματική, πιστεύω πως αυτό θα ήταν λάθος γιατί ξέρουμε ότι δεν είναι. Ακόμα και αν κάποιος σε πείσει θεωρητικά ότι το μαύρο είναι άσπρο, εσύ προσπαθείς απλώς να καταλάβεις με ποιο τρόπο έκανε την ταχυδακτυλουργία  Η ισχυρή πειθώ είναι στοιχείο αναληθοφανές. Προσπαθώ χρησιμοποιώντας και την θεατρική σύμβαση, αλλά και το θέατρο μέσα στο θέατρο για να θέσω το ερώτημα αν όλα αυτά που θεωρούμε ως πραγματικότητα μπορεί και να μην ισχύουν. Θέτονται πολλά ερωτήματα μέσα στο έργο όχι όμως για να απαντηθούν. Η τέχνη δεν οφείλει να καταδεικνύει, αλλά να αναδεικνύει να θέτει και να υπαινίσσεται ερωτήματα, από κει και πέρα ο θεατής σκέφτεται και κρίνει. Εξάλλου ούτε εγώ έχω τις απαντήσεις.

Πώς καταφέρνετε να υποδυθείτε έναν άνθρωπο στα όρια της σύγχυσης μεταξύ φαντασίας και πραγματικότητας;

Είναι ένα πρόσωπο οικείο το οποίο βγαίνει μέσα από το κοινό. Η πρώτη σκηνή ξεκινάει με δυο αστροναύτες και μια κοπέλα να χορεύει ακαταλαβίστικα. Το μόνο πρόσωπο που είναι αναγνωρίσιμο είναι ο Δημήτρης, έτσι ο θεατής ακολουθεί το συναίσθημα και την ψυχή του, τάσσεται μαζί του. Ώντας ο συγγραφέας του έργου ήξερα από την αρχή ποιο είναι το ζητούμενο του ρόλου. Όσο για την σύγχυση δεν είναι άγνωστη σε κανένα άνθρωπο. Όταν κάποιος προσεύχεται στο Θεό μπορεί την ίδια στιγμή να αμφιβάλλει για την ύπαρξη Του, άρα και ίδιος βρίσκεται σε μία σύγχυση.

Ως δάσκαλος υποκριτικής, στο θέατρο των αλλαγών τι συμβουλεύετε τα νέα παιδιά;

Πρέπει να καταλάβουν από την αρχή ότι το επάγγελμα του ηθοποιού έχει απόλυτη σχέση με τον ναρκισσισμό και θέλει προσπάθεια για να το ελέγξεις αυτό, αλλιώς ο ηθοποιός κινδυνεύει να χάσει το ρόλο του ακόμα και το ταλέντο του. Η ουσία της δουλειάς απαιτεί την απόλυτη έκθεση του εαυτού σου, ακόμα και γεγονότα που δύσκολα θα αποκάλυπτε κάποιος στην ζωή οφείλει να τα κάνει στη σκηνή με το πρόσχημα του ρόλου. Άρα, πρέπει να βρίσκεται σε απόλυτη επικοινωνία με τον εαυτό του και ιδιαίτερα με το κομμάτι εκείνο στο οποίο κρύβονται τα κόμπλεξ και οι αδυναμίες του και το οποίο οι άνθρωποι γενικώς τείνουν να αποκρύπτουν ακόμα και από τον ψυχολόγο τους. Άλλωστε, όλοι οι ρόλοι σε όλα τα έργα βιώνουν οριακές και κρίσιμες στιγμές.

Γιατί κάνετε θέατρο;

Όταν ήμουν στην σχολή πίστευα πως μέσα από το θέατρο θα είχα την ευκαιρία να ζήσω πολλές και διαφορετικές ζωές, όσο όμως μεγαλώνω πιστεύω πως είναι η ανάγκη επικοινωνίας. Για να συγκινήσεις ή να διασκεδάσεις το κοινό με το πρόσχημα ενός ρόλου πρέπει να αναδείξεις ένα κομμάτι του εαυτού σου το οποίο και επικοινωνεί με το κοινό. Εσύ είσαι που τους συγκινείς και όχι ο ρόλος.

Ποιά είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;

Θα στα πω σ’ έναν μήνα που θα τα ξαναπούμε.