Πως προέκυψε το Σκουίκ;

Νικόλας: Προέκυψε από μία ανάγνωση του αφρού των ημερών που είναι ένα μυθιστόρημα του Μπόρις Βιαν. Καθίσαμε το καλοκαίρι του 2006, το διαβάσαμε, καταλήξαμε σε μία διασκευή του, γεννήσαμε το δικό μας «ποίημα» παίρνοντας το υλικό απ’ το μυθιστόρημα και ετοιμάσαμε ένα κείμενο το οποίο, να μας συγχωρεί ο Μπόρις Βιαν, θέλουμε να πιστεύουμε ότι είναι πολύ συνεπές όσον αφορά την ουσία του έργου του αλλά βεβαίως και αρκετά διαφορετικό, αφού έχει μορφή θεατρική.

Ακολούθησε η παράσταση Σκουίκ 1…

Νικόλας: Ναι. Συναντηθήκαμε με τους συνεργάτες μας και ετοιμάσαμε την παράσταση αυτή που παίχτηκε στο Θέατρο της Άνοιξης για οκτώ βράδια. Επειδή ήταν η πρώτη φορά που αναλαμβάναμε και τη σκηνοθεσία και τη σκηνογραφία και την δημιουργία του κειμένου, θέλαμε να έχουμε αυτές τις «προπαραστάσεις» ώστε ο κόσμος μας να μπορέσει να πει γνώμες και σχόλια για την βελτίωση και την εξέλιξη της δουλειάς. Από τις γνώμες που επιλεκτικά διαλέξαμε, σχηματίσαμε μια εικόνα για το ποιες σκηνές έπρεπε να συντομευθούν, ποιες θα μπορούσαν να απλωθούν κ.λ.π.

Και προέκυψε το Σκουίκ 2, το οποίο…

…τον Σεπτέμβρη του 2008, με τις επεμβάσεις, τις αλλαγές και τις βελτιώσεις ολοκληρωμένες, ανέβηκε στο Θέατρο της Άνοιξης πάλι, αυτή τη φορά για ολόκληρη τη χειμερινή σεζόν με επιτυχία, αφού δεν χάσαμε παράσταση ούτε με τα γεγονότα του Δεκέμβρη κι όποιες κριτικές γράφτηκαν ήταν θετικές, αν και η προσέλευση και η ικανοποίηση του κόσμου είναι για μας η πιο σημαντική.

Πότε κρίνετε ότι ο κόσμος ανταποκρίθηκε θετικά στην παράσταση σας;

Νικόλας: Μας ενδιαφέρει οι θεατές να φεύγουν προβληματισμένοι μάλλον παρά εύθυμοι, να μην μας λένε τη γνώμη τους εκείνη τη στιγμή, να το σκέφτονται και να το συζητάμε αργότερα. Να μην κάνουμε απλά τις δημόσιες σχέσεις μας στο Φουαγιέ αλλά πραγματικά να έχουν πάρει κάτι απ’ αυτό που έχουμε καταθέσει, ώστε να πάμε και εμείς και αυτοί ένα βήμα παραπέρα.

Πως δουλέψατε πάνω στο κείμενο με τους ηθοποιούς σας κάνοντας απ’ ότι ξέρω πολλούς μήνες πρόβα;

Νικόλας: Δουλέψαμε έξι μήνες. Πολλές αλλαγές κι ανατροπές έγιναν με το που μπήκαν οι ηθοποιοί στην πρόβα. Όπως γίνεται συνήθως, σε κάποια σημεία έδωσαν μια προοπτική που δεν είχαμε φανταστεί ποτέ και μας άρεσε. Σε κάποια άλλα υπήρχε κάτι που δεν μας άρεσε.
Γεωργία: Από την στιγμή που ένας ηθοποιός κάνει μια πρόταση που ταιριάζει στο έργο και μπορεί να εξελίξει την παράσταση, την κρατάμε.

Και πως βρεθήκατε να συμμετέχετε στο Bob theatre festival;

Νικόλας: Όταν στο τέλος του Φλεβάρη ολοκληρώθηκαν οι παραστάσεις νοιώθαμε ότι ο κύκλος του Σκουίκ είχε κλείσει. Μας έγινε όμως η πρόταση από τον Γιώργο τον Σαρακατσάνη. Είναι και φίλος, είναι και ένα πετυχημένο φεστιβάλ, συγκεντρώνει και ομάδες οι οποίες είναι ενεργές στο χώρο και δεν είχαμε κανένα λόγο να μην το τιμήσουμε με την παρουσία μας κι εμείς. Βέβαια μία παράσταση, όταν την αφήνεις σ’ αφήνει κι αυτή κι ομολογουμένως υπήρξε ένα ρίσκο αφού χρειάστηκε πολύ δουλειά και αντικαταστάσεις για μία και μοναδική παράσταση
Γεωργία: Προσαρμογή σε έναν νέο χώρο. Είχαμε έξοδα γιατί είχαμε πετάξει και μέρος των σκηνικών, χρειαστήκαμε επίσης τεχνικούς αλλά πιστεύω πως άξιζε τον κόπο και για μας ήταν η ευκαιρία να μας δει κάποιος κόσμος που δεν μας είχε δει, ακόμα και κάποιοι να μας ξαναδούν. Θέλαμε επίσης να συμμετέχουμε σε μία κίνηση που κάνουν νέες ομάδες και καλό είναι να συναντιόμαστε σε κοινές εκδηλώσεις. Συχνά όταν παίζουμε το χειμώνα, συμπίπτουν οι μέρες και δεν μπορούμε να δούμε ο ένας την δουλειά του άλλου, οπότε μας δίνεται η δυνατότητα αυτή στο φεστιβάλ.Επίσης για μας σημαντικό είναι να οργανώσουμε και τις συμπαραγωγές μας. Σκεφτόμαστε φέτος να ανεβάσουμε δύο παραγωγές και η μία να είναι συμπαραγωγή με τον Κάνθαρο, μια ομάδα που επίσης συμμετείχε στο φεστιβάλ.
Νικόλας: Βλέποντας κι άλλους να ιδρώνουν την φανέλα όσο και συ, καταλαβαίνεις ότι δεν είσαι μόνος σου.

Πριν από το Σκουίκ, ποια ήταν η δράση της ομάδας «Μικρή Σκηνή;

Γεωργία: Συστήσαμε την ομάδα το 2004, ξεκινώντας με μία παράσταση στο Σύγχρονο Θέατρο Αθήνας και από τη σχολή του Γιώργου Κιμούλη από την οποία αποφοιτήσαμε. Μετά από δική του πρόταση και με δεκαοκτώ μήνες πρόβα, στην ουσία ένα στούντιο για να διδαχτούμε το πώς μπορεί να δημιουργηθεί μια παράσταση, ανεβάσαμε τη Δίκη του Φραντς Κάφκα σε δική του επίσης σκηνοθεσία. Εκεί, σε μία παραγωγή εικοσιπέντε ανθρώπων, λειτουργήσαμε σαν εκτελεστικά όργανα, με αυστηρότητα, ακρίβεια. Ήταν πολύ σημαντική για μας αυτή η παράσταση αφού εκεί επιλέξαμε τον τρόπο που θα θέλαμε να δουλέψουμε στο μέλλον. 80 παραστάσεις με πολύ καλή προσέλευση και πολύ καλή αποδοχή από το κοινό. Έτσι αποφασίσαμε να συνεχίσουμε.
Νικόλας: Την φάγαμε την πετριά…
Γεωργία: Ξέραμε τι θέλαμε να κάνουμε και διαλέξαμε την «Γραμμή» του Τζων Χόροβιτς την οποία σκηνοθέτησε ο Δημήτρης Καντιώτης που είχε βρεθεί κοντά μας ήδη από τη Δίκη. Συζητώντας κι ανταλλάσοντας απόψεις καταλάβαμε ότι θα θέλαμε να δουλέψουμε μαζί του. Λειτουργήσαμε και πάλι σαν εκτελεστικά όργανα, ενώ η παραγωγή βάρυνε και πάλι εξ ολοκλήρου εμάς. Η Γραμμή παίχτηκε στο Φούρνο για εικοσιπέντε παραστάσεις και πήγε πολύ καλά. Ήρθε κι ο συγγραφέας από την Αμερική ο οποίος μάλιστα μας είπε ότι δεν φανταζόταν ποτέ πως το έργο του θα μπορούσε να παιχτεί με τέτοιο τρόπο.
Νικόλας: Ήταν μια γερή κωμωδία που παιζόταν επί σαραπέντε χρόνια στην Αμερική. Ο συγγραφέας ήρθε και είδε μία πρόταση που είχε να κάνει με σωματικό θέατρο, με αυστηρά στημένο γκροτέσκ ύφος. Ήταν ενθουσιασμένος με την χορογραφία και την σκηνοθεσία και μας έλεγε ότι δεν περίμενε ποτέ να δει έτσι την παράσταση. Μας τίμησε και τον ευχαριστούμε πολύ. Μας έδωσε με ελάχιστα χρήματα τα δικαιώματα του έργου του σε σχέση μ’ αυτά που ζητούσε η ΣΟΠΕ. Όλα πήγαν καλά οπότε δεν είχαμε λόγο να μην συνεχίσουμε… Το Σκουίκ ανέβηκε με εννέα ηθοποιούς. Ξεκινήσαμε με αρκετά ρίσκα όσον αφορά την παραγωγή και στο δρόμο είχαμε την τύχη να επιχορηγηθούμε. Αλλιώς δεν ξέρουμε αν θα έβγαινε η παραγωγή όπως τη θέλαμε, είτε αυτό σημαίνει την ενοικίαση ενός αξιοπρεπούς χώρου είτε την διατήρηση του σχήματος των εννέα ηθοποιών, είτε την γενναιοδωρία απέναντι στους συνεργάτες που τους απασχολούμε έξι και επτά μήνες ενώ παίζουμε δύο με τρεις μήνες.
Γεωργία: Να σημειώσω ότι για το Νικόλα και για μένα, μετά την Γραμμή, δεν ήταν αυτονόητο ότι κάποια στιγμή θα αρχίσουμε να γράφουμε, να διασκευάζουμε, να σκηνοθετούμε, να τα κάνουμε όλα… Ίσα- ίσα που υπήρχε φόβος απέναντι σε τόσες υποχρεώσεις. Αυτό ξεκίνησε από ανάγκη, από μία ανάγκη έκφρασης. Από ένα σημείο και μετά θέλαμε να δοκιμάσουμε τις δικές μας δυνάμεις, να αρθρώσουμε το δικό μας λόγο, να κάνουμε τους δικούς μας σχολιασμούς…

Γιατί οι νεανικές ομάδες δεν συνεργάζονται νε νέους Έλληνες συγγραφείς;

Γεωργία: Η διαδικασία εύρεσης κειμένου είναι ένα θέμα για όλες τις ομάδες. Μας αρέσει να δουλεύουμε πάνω σε κείμενα που έχουν έντονο το στοιχείο του συμβολισμού και αναφέρονται σε διαχρονικές αξίες.
Νικόλας: Ίσως δεν έχει γίνει ακόμα η συνάντηση. Τώρα με τα αναλόγια και τις ανάλογες εκδηλώσεις υπάρχει μια πρώτη επαφή με το Ελληνικό κείμενο.
Γεωργία: Επίσης Υπάρχει μια ανάγκη έκφρασης των όσων συμβαίνουν γύρω μας, του τρόπου που ζούμε που μας γεννάνε προβληματισμούς και αναζητάμε το ανάλογο κείμενο. Απαιτείται ένα δόσιμο από τον συγγραφέα αν μπει στη διαδικασία. Θα πρέπει να βλέπει τον εαυτό του μέσα στο κοινό όραμα.

Ποια είναι τα σχέδια σας, τώρα που αφήσατε πίσω το Σκουίκ;

Νικόλας: Ακόμα δεν έχουμε καταλήξει σε κείμενο. Είναι όμως σίγουρο πως φέτος θέλουμε να ασχοληθούμε μ’ ένα κλασσικό κείμενο.Η ανάγκη μας να μιλήσουμε με λόγια τα οποία δεν ακουμπούν την καθημερινότητα της ζωής μας αλλά τον κόσμο από το ξεκίνημά του ως την διάλυσή του, μας έχουν κάνει να θέλουμε φέτος κάτι ακόμα πιο κλασσικό. Νομίζω ότι θα το παλέψουμε. Βεβαίως με όσο λιγότερο κλασσική προσέγγιση γίνεται ώστε να ακουμπάει και την δική μας αισθητική. Σίγουρα μέσα στα πλαίσια του τρόπου που δουλεύουμε και αγαπάμε, με πιο εξπρεσιονιστικούς τρόπους έκφρασης πιο συμβολικούς, πιο γκροτέσκους, λιγότερο νατουραλίστικους, με ρεαλιστικό λόγο βέβαια. Θα θέλαμε φέτος, αν είναι δυνατό, να εντάξουμε ζωντανά τη μουσική, που παίζει σημαντικό ρόλο στις παραστάσεις μας. Μπορεί να μειώσουμε τον αριθμό των ηθοποιών για να έχουμε δύο μουσικούς επί σκηνής ώστε να δουλέψουμε μαζί το project. Είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει ένας ζωντανός οργανισμός ανάμεσά μας αντί να μιλάει το κασετόφωνο. Άλλη ενέργεια, άλλη ζωτικότητα, άλλη δημιουργικότητα.

Μια και σκέπτεστε να κάνετε την αρχή, πως βλέπετε την συνεργασίες με άλλες ομάδες;

Γεωργία: Είναι ένα βήμα στην πορεία.
Νικόλας: Όλα είναι δρόμος. Ακολουθείς ένα δρόμο, εξελίσσεσαι μαθαίνεις και τότε έρχεται κι η ιδανική συγκυρία για συνεργασίες με τις άλλες ομάδες. Στην αρχή ακόμα δεν έχεις διαμορφώσει τη δική σου ταυτότητα, ψάχνεσαι ακόμα, υπάρχουν άλλες ματαιοδοξίες…

Τι σας φοβίζει ως αυτόνομη ομάδα με δική σας παραγωγή;

Νικόλας: Εγώ έχω δύο απαντήσεις. Η μία αφορά τη μικρότητά μου ως άνθρωπο. Αισθήματα φαιδρά… Το ότι ακολουθούμε μια μοναχική πορεία, το ότι νοιώθεις συνεχώς να είσαι ένα βήμα πίσω από τα πράγματα, το ότι δεν μπορεί η δουλειά σου να αποκτήσει μεγάλη δημοσιότητα αφού χρειάζονται πολλά χρήματα για να μπεις στο παιχνίδι της διαφήμισης… Και ξαφνικά βλέπεις πως ενώ δουλεύεις χρόνια ολόκληρα στο θέατρο, αρκεί μία τηλεοπτική φωτοβολίδα για να σε κάνει να νοιώσεις πως εσύ σε σχέση με άλλους ανθρώπους της δουλειάς σου, είσαι εκατό βήματα πίσω από δημοσιότητα. Ο φόβος μου όμως ο κυριότερος σε σχέση μ’ αυτό που κάνουμε είναι αν είμαστε άξιοι των ονείρων και των φιλοδοξιών μας. Δεν είμαι σίγουρος αν είμαστε αρκετά ταλαντούχοι, ικανοί, υπομονετικοί για να αντέξουμε στις δυσκολίες της πορείας αυτής που νομίζουμε ότι μας οδηγεί στους στόχους μας. Θα συνεχίσουμε να κάνουμε κάθε χρόνο μερικά βήματα μπροστά ή θα φτάσει μια στιγμή που θα νοιώσουμε πως «ως εδώ ήταν, δεν υπάρχει κάτι να πούμε, έχουμε κουραστεί, έχουμε φοβηθεί, έχουν αλλάξει οι ανάγκες μας»… Αυτός είναι ο μεγαλύτερός μου φόβος μήπως δεν μπορέσουμε να ανταποκριθούμε στα όνειρά μας και στις φιλοδοξίες που έχουμε για τη Μικρή Σκηνή μας.
Γεωργία: Όσο κι αν ακουστεί επηρμένο εγώ δεν φοβάμαι… Πιστεύω στην πίστη μας. Δεν με φοβίζουν πολλά πράγματα γιατί έχω την αίσθηση ότι «Τα πάντα ρει», ότι είναι να γίνει θα γίνει. Ο φόβος δεν βοηθάει. Τους φόβους νομίζω πως πρέπει να τους ξεπερνάμε καθημερινά αντιμετωπίζοντας μία-μία τις δυσκολίες που μας έρχονται σ’ αυτή τη δουλειά. Δεν μπορείς από πριν να έχεις ένα γενικότερο φόβο γιατί έτσι θα γίνεις δειλός και θα προκαταβάλλεις τον εαυτό σου πως δεν θα προχωρήσεις. Όταν έρθει η στιγμή να τελειώσει η πίστη μας και να σταματήσουμε δεν θα είναι γιατί δεν είμαστε άξιοι αλλά γιατί κάτι μας χτυπάει ένα καμπανάκι πως θα πρέπει να κατευθυνθούμε προς τα αλλού. Μέσα μας η ανάγκη υπάρχει, είμαστε δημιουργικοί. Αν χρειαστεί να κάνουμε κάτι άλλο, σ’ αυτό πια θα διοχετευτεί η δημιουργικότητά μας.
Νικόλας: Όπως βλέπετε υπάρχει μια αλληλοσυμπλήρωση στην ομάδα.

Μιλήστε μου για τις πρακτικές δυσκολίες που αντιμετωπίζετε ως νέα ομάδα

Γεωργία: Η πρώτη δυσκολία που αντιμετωπίζουν όλες οι ομάδες που δεν έχουν δική τους στέγη είναι ο χώρος των προβών.
Νικόλας: Αν μάλιστα θέλουμε να κάνουμε έξι μήνες πρόβες και μάλιστα για πέντε ή έξι ώρες την ημέρα, αυτό σημαίνει πάρα πολλά έξοδα. Δεν συμφέρει σε κανέναν να δώσει σε μία ομάδα επί έξη μήνες το χώρο του ενώ μπορεί να στεγάσει περισσότερες ομάδες και να πάρει και περισσότερα χρήματα. Η αμέσως επόμενη δυσκολία είναι η αναζήτηση χώρου για τις παραστάσεις, που έχει επίσης ένα μεγάλο κόστος, το μεγαλύτερο πιθανά για όλες τις ομάδες. Επειδή μάλιστα οι χώροι έχουν μεγάλη ζήτηση, κανείς δεν διαλέγει να φιλοξενήσει ομάδες με βάση την ποιότητά τους αλλά μετράει μόνο το μέγεθος της προκαταβολής που μπορεί να δώσει η ομάδα. Οπότε εύκολα μπορείς να βρεθείς χωρίς χώρο ή με χώρο που δεν ικανοποιεί τις ανάγκες της παράστασης. Αν βρούμε ένα χώρο με χαμηλό ενοίκιο υπάρχει περίπτωση να χρειαστεί να δώσουμε πολλά παραπάνω χρήματα για να τον εξοπλίσουμε ώστε να μπορέσουμε να ανεβάσουμε σωστά την παράστασή μας. Ένας άδειος χώρος χωρίς υποδομή, φώτα, τεχνική στήριξη δεν είναι τίποτα. Ψάχνουμε για ένα χώρο που να καλύπτει και ορισμένες προϋποθέσεις και όσον αφορά τον κόσμο που θα έρθει και θα πληρώσει για να μας δει. Κάποιες μικρές προϋποθέσεις θα πρέπει να υπάρχουν ανάλογα με το έργο και τις δυναμικές του. Τέτοιοι χώροι για να διαμορφωθούν έχουν ένα κόστος το οποίο δεν μπορούμε να αντέξουμε, ούτε να αποσβέσουμε. Δεν μπορείς κατά κανόνα να μην έχεις τις απαιτούμενες προυποθέσεις όταν ζητάς από το θεατή ένα εισιτήριο δεκαπέντε ευρώ.
Γεωργία: Επειδή πολλές φορές ταυτίζεται η έννοια της νέας ομάδας με την αθώωση της τσαπατσουλιάς κι αυτό μεταφέρεται και στις ίδιες τις δουλειές, θα ήθελα να επισημάνω πως τώρα πια οι ομάδες είναι πολύ πιο οργανωμένες. Μια ομάδα σήμερα δεν σχηματίζεται από ανέργους αλλά από ανθρώπους με συγκεκριμένους υψηλούς στόχους κι αυτό συμπεριλαμβάνει τα πάντα, ακόμα την προετοιμασία και το σεβασμό του θεατή από την στιγμή που θα δρασκελίσει το κατώφλι του θεάτρου. Κι έτσι πιστεύω πως λειτουργούν πια πολλές νέες ομάδες.

Εσείς για την υποδοχή του κοινού έχετε και την Γεωργία η οποία…

Νικόλας: …είναι αστέρι. Και είναι μεγάλη τύχη για μας που πίστεψε στην ομάδα μας. Δεν έχουμε λόγια να την ευχαριστήσουμε για την προσφορά της.
Γεωργία: Θα πρέπει να υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι θα είναι και οι ίδιοι νέοι και πρόθυμοι να αναλάβουν την στήριξη και την προβολή των νέων ομάδων. Δεν πρέπει να επικοινωνούμε εμείς οι ίδιοι την δουλειά μας. Είναι μια άλλη δουλειά και πρέπει να την κάνει κάποιος που έχει την απαιτούμενη εκπαίδευση γι΄ αυτό και γνώση του τρόπου που λειτουργούν τα συστήματα και επιτυγχάνεται η προβολή σε όλα τα μέτωπα.

Δώστε μου ένα μήνυμα για τους χρήστες του «Επί Σκηνής»

Νικόλας: Μήνυμα δεν έχουμε, έχουμε ευχή. Αρχικά, ευχόμαστε να φέρει τον κόσμο πιο κοντά στην έννοια του πολιτισμού, να υπάρξει περισσότερος κόσμος που να ασχολείται με το θέατρο, με το σινεμά, με τις τέχνες, με τα βιβλία. Και μάλιστα σε μικρότερο μέσο όρο ηλικίας.
Γεωργία: Μακάρι η επισκεψιμότητά σας να αγγίξει το κόκκινο.