Γελώντας Άγρια

του Christopher Durang

Ο  τίτλος του «Γελώντας Άγρια», είναι μια αναφορά στο «Ω! Ευτυχισμένες μέρες!» του SamuelBeckett. Τίτλος πανέξυπνος.  Και όχι  μόνο γιατί οι πρώτοι συνειρμοί που δημιουργεί είναι αυτοί της «κωμωδίας» αλλά γιατί, αφού κάποιος δει την παράσταση, αντιλαμβάνεται πως τίτλος σχετίζεται ακριβώς με την ουσία του ίδιου του έργου και διεισδύει κι αυτός με τον τρόπο του στην καρδιά της προβληματικής του συγγραφέα. Εξάλλου είναι ξεκάθαρο μέσω μιας σαφούς αναφοράς μέσα στο κείμενο ότι ο η φράση αυτή ανήκει στον Μπέκετ. Μέσα από τις ευτράπελες καταστάσεις και το «άγριο γέλιο», οι δύο ήρωες θα βιώσουν το δικό τους υπαρξιακό γέλιο σαν άλλοι Μπεκετικοί ήρωες. Άλλωστε και η αναφορά των ηρώων ως «άντρας» και «γυναίκα» παραπέμπουν σαφώς σε συγγραφικές πρακτικές του Μπέκετ. To θεατρικό αυτό έργο αποτελείται στο πρωτότυπό του από δύο μονολόγους με ελάχιστη διάδραση ανάμεσα στους δύο χαρακτήρες. Τώρα, όμως, το κείμενο φρεσκαρίστηκε και παραστάθηκε ως μια τμηματική εξιστόρηση της εξομολόγησης του άντρα, μέσα στην τμηματική εξιστόρηση της εξομολόγησης της γυναίκας. Έτσι οι δύο ιστορίες – που σχετίζονται μεταξύ τους και είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος – μπλέκονται η μια μέσα στην άλλη με αριστουργηματικό τρόπο δημιουργώντας ακόμη πιο κωμικά αποτελέσματα. Η γυναίκα, που έχει νοσηλευτεί σε ψυχιατρικές κλινικές, μιλά με αφορμή ένα τυχαίο περιστατικό στο σούπερ-μάρκετ, με έναν άντρα, για το τι επακολούθησε. Αφηγείται το τι της συνέβη την ίδια μέρα με έναν ταξιτζή ή με έναν μουσικό του δρόμου, για να καταλήξει στη στηλίτευση των talkshowκαι την «επιφάνεια» των τηλεαστέρων. Ο άντρας, με αφορμή το ίδιο τυχαίο περιστατικό στο σούπερ-μάρκετ μιλά στους θεατές για τις μεταφυσικές/υπαρξιακές του αναζητήσεις, για την προσπάθειά του να κάνει μόνο θετικές σκέψεις – αν και συνήθως δεν το καταφέρνει λόγω του περιβάλλοντος που ζει – για να καταλήξει σε μια δριμεία κριτική της θρησκείας, των ψευδοπροφητών, της χρήσης πυρηνικών ή για να μιλήσει για την αυτοδιάθεση των ανθρώπων.

   Η μετάφραση του Γιάννη Μανδενάκη και της Κατερίνας Χατζηκυριάκου διαθέτει όλες τις αρετές μιας καλής θεατρικής μετάφρασης. Ρέει αβίαστα και έχει έναν γρήγορο ρυθμό που υπογραμμίζει την κωμική διάσταση του έργου και δεν αφήνει κανένα περιθώριο στον θεατή να κουραστεί. Ακόμη και στις περιπτώσεις που αγγίζει τα όρια του χυδαίου, η επιλογή των λέξεων γίνεται με τέτοιον τρόπο που απλά αποτελούν οργανικό τμήμα της παράστασης, χρησιμοποιούνται με απόλυτα συνειδητό τρόπο και ξεφεύγουν από την απλή παράθεση βωμολοχιών για την εύκολη πρόκληση γέλιου. Αναμφίβολα αποτελεί απόδειξη της γλωσσικής ευαισθησίας και της συνειδητής γνώσης του σκηνικού προορισμού του θεατρικού έργου από την πλευρά των μεταφραστών.

   Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Μαλισσόβας κατάφερε να στήσει μια εξαιρετική παράσταση, καλοκουρδισμένη και γρήγορη, που το γέλιο και ο προβληματισμός εναλλάσσονται σε ίσες ποσότητες. Παίρνοντας ένα έργο του 1987, που σε αρκετά θέματα διατυπώνει ξεπερασμένες απόψεις, κατάφερε με μαεστρία να δημιουργήσει ένα σύγχρονο έργο που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες των σημερινών θεατών Η σκηνή κυριολεκτικά γεμίζει από το ένα άτομο όταν ερμηνεύει μόνο του ενώ στις σκηνές που και οι δύο ήρωες βρίσκονται μαζί, αυτοί μοιάζουν να «πετούν» με απόλυτα χορογραφημένες κινήσεις. Αυτό το τελευταίο θα πρέπει να συνδυαστεί με τις διαφορετικές μουσικές παραλλαγές της Habaneraαπό την Carmenτου Bizet που ακούγονται στην παράσταση και καμία δεν είναι ίδια με την προηγούμενη. Το μουσικό θέμα έρχεται και επανέρχεται σε παραλλαγές, όχι μόνο σαν ένα μοτίβο, αλλά και σε σχέση είτε με την ιστορία είτε με την ψυχολογική κατάσταση των δύο ηρώων. Και η μουσική συνδέεται με την χορογραφημένη κίνηση των ηρώων, όπως το οραματίστηκε ο ταλαντούχος σκηνοθέτης, που υπογράφει και τη μουσική επιμέλεια της όλης παράστασης.

Στον πολυδιάστατο και σύνθετο ρόλο του «άντρα» ο Μάρκος Τερζιδάκης κατάφερε να πείσει με την ερμηνευτική του δεινότητα και να μεταφέρει όλες τις εκφάνσεις του ψυχισμού του ήρωα του στους θεατές. Πέτυχε με αριστοτεχνικό τρόπο να ξεπεράσει το κωμικό – πρώτο επίπεδο του χαρακτήρα του ήρωα – και να τον καταστήσει έναν άνθρωπο τραγικό μέσα στο αδιέξοδο της ύπαρξής του. Με μια απλότητα και φυσικότητα, που ωστόσο κρύβει απίστευτη τεχνική, έπλασε μια περσόνα που κατ’ ουσίαν δεν εξομολογούνταν στο κοινό, αλλά μοιραζόταν μ’ αυτό τις ίδιες αγωνίες. Εξάλλου, και το ξέσπασμα γέλιου των θεατών άμα τη εμφανίσει του ήταν κάτι που μπόρεσε πολύ εύκολα να το χρησιμοποιήσει υπέρ του ο ταλαντούχος ηθοποιός που έχει μαθητεύσει και στον δύσκολο χώρο του stand-upcomedy.

   Η Κατερίνα Χατζηκυριάκου εντυπωσιάζει με το πάθος της και πείθει ερμηνευτικά άλλοτε ως κυνική ή συναισθηματική, άλλοτε ως αμήχανη στο ερωτικό παιχνίδι,  άλλοτε ως πρόσωπο που συγκρούεται με τον ίδιο του τον εαυτό, ενίοτε ως άτομο που βασανίζεται από υστερικές κρίσεις, αλλά κυρίως ως άνθρωπος που έχει την ανάγκη να μιλήσει σε κάποιον και να εργαστεί.  Πότε γελά με την ψυχή της, πότε σαρκαστικά, πότε ειρωνικά. Οι εκφράσεις της αλλάζουν απότομα, από το γελοίο στο απόλυτα σοβαρό, δημιουργώντας ένα έντονα κωμικό αποτέλεσμα. Εκφράζει εύγλωττα τον πόνο της ψυχικά νοσούσης ηρωίδας που ερμηνεύει, αποδίδοντας με σταδιακά κρεσέντο καθ’ όλη την εξέλιξη του έργου, τις αντιδράσεις αυτής της «γυναίκας» που την αντιμετώπισε ως «πεδίο» μιας πολλαπλής κι όχι ευθύγραμμης ερμηνείας.

Στην επίτευξη της επιτυχίας αυτής της παράστασης συνετέλεσαν επίσης η Αρετή Μουστάκα και η Χριστίνα Πανοπούλου στα σκηνικά και τα κοστούμια, οι οποίες με πολύ έμπνευση και φαντασία κατάφεραν να δημιουργήσουν πολυχρηστικά σκηνικά αντικείμενα (π.χ το καρότσι του σούπερ-μάρκετ, χρησιμοποιείται ως καρότσι, ως ταξί, ως καναπές) ή να πετύχουν γρήγορες αλλαγές με έξυπνες ενδυματολογικές προσθήκες, όταν οι ήρωες πρέπει να υποδυθούν διαφορετικούς ρόλους. Κάποιες στιγμές η όλη τους προσπάθεια έδινε την εντύπωση ενός εικαστικού δημιουργήματος και όχι απλά μιας κατασκευής για χρήση σε μια θεατρική παράσταση.

Μετάφραση: Γιάννης Μανδενάκης, Κατερίνα Χατζηκυριάκου

Σκηνοθεσία: Δημήτρης Μαλισσόβας

Σκηνικά: Αρετή Μουστάκα

Κοστούμια: Χριστίνα Πανοπούλου

Φωτογραφίες: Όλγα Μπάστα

Μουσική Επιμέλεια: Δημήτρης Μαλισσόβας

Αφίσα - Ήχος: Άρτεμις Τσίρου

Σύνθεση πρωτότυπου τραγουδιού: Άρτεμις Τσίρου

Παίζουν:

Μάρκος Τερζιδάκης

Κατερίνα Χατζηκυριάκου.

Διάρκεια: 65 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Θέατρο «Victoria»

Μαγνησίας 5 και Γ’ Σεπτεμβρίου

Τηλέφωνο: 210 8233125

Website: www.theatrovictoria.gr

Κάθε Δευτέρα και Τρίτη στις 21:15 μέχρι 29/10

Τιμές εισιτηρίων: 12, 8 και 5 ευρώ