Festen

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗ ΓΙΟΡΤΗ

των Thomas Vinterberg, Mogens Rukov, Bo Hr. Hansen

Η ιστορία

Ο αξιοπρεπής και επιτυχημένος Χέλγκε γιορτάζει τα εξηκοστά του γενέθλια στο ξενοδοχείο του στην εξοχή, έχοντας συντροφιά την «αγαπημένη» του οικογένεια – τη γυναίκα του, τα παιδιά του, αλλά και άλλους προσκεκλημένους, συγγενείς και φίλους. Ο Κρίστιαν, ως μεγαλύτερος γιός, θα κάνει την πρώτη πρόποση αποκαλύπτοντας την σεξουαλική κακοποίηση την οποία έχουν υποστεί αυτός κι η δίδυμη αδελφή του, που αυτοκτόνησε. Λόγω των τάσεων του για μυθομανία, δεν θα γίνει πιστευτός ούτε από τους προσκεκλημένους, ούτε από την οικογένεια του, ούτε ίσως κι από τους ίδιους τους θεατές της παράστασης. Ωστόσο θα κινητοποιήσει μια διαδικασία αποκαλύψεων η οποία εν τέλει θα τον δικαιώσει. Παγιδευμένοι στο απομακρυσμένο ξενοδοχείο, οι καλεσμένοι θα έρθουν αντιμέτωποι με κρυμμένες αλήθειες που θα διασαλεύσουν τον σεβασμό απέναντι στο πρόσωπο του οικοδεσπότη τους, την πίστη στις ηθικές του αξίες και τον ίδιο τον θεσμό της οικογένειας, διαλύοντας την γιορτή και τοποθετώντας στη θέση της μια τελετή ενηλικίωσης των «παιδιών» -που μεγάλωσαν χωρίς να ωριμάσουν λόγω του τραυματικού τους παρελθόντος- κι ανυποταξίας στην τυφλή, απόλυτη εξουσία του «πατέρα», με επώδυνες συγκρούσεις, απονομή στοιχειώδους δικαιοσύνης για τον ένοχο και λυτρωτικό φινάλε.

Για την ταινία και το δόγμα

Το Δόγμα -95 ξεκίνησε σαν ένα αστείο ανάμεσα στον Λαρς φον Τρίερς και στον Τόμας Βίντεμπεργκ αλλά τελικά υπογράφτηκε ως μία νέα, ανατρεπτική πρόταση από δέκα σκηνοθέτες και γυρίστηκαν τέσσερις ταινίες βασισμένες πάνω του και κάποιες που υιοθέτησαν μέρος των κανόνων του, χωρίς να υπάρξει μια πιο ευρεία απήχηση. Χαρακτηριστικό δείγμα, η Γιορτή του Βίντεμπεργκ -όπως και οι Ηλίθιοι του Τρίερς- ακολουθεί πιστά τις αρχές του δόγματος γυρισμένη με μια ψηφιακή βιντεοκάμερα, με γυρίσματα σε φυσικούς χώρους, με φυσικούς φωτισμούς, τριανταπεντάρι φιλμ, όλα τα πλάνα με την κάμερα στο χέρι, ήχους φυσικούς και μουσική μόνο στην περίπτωση που παράγεται από τους ίδιους τους ηθοποιούς και απεικονίζοντας το εδώ και το τώρα χωρίς γεωγραφικές ή χρονικές αποστασιοποιήσεις. Κάθε λογής επεξεργασία χάριν της αισθητικής απαγορεύεται κι οι δράσεις απεικονίζονται με έναν ανόθευτο ρεαλισμό που θυμίζει ντοκιμαντέρ ενώ ακόμα κι οι ίδιοι οι ηθοποιοί μοιάζουν να είναι βγαλμένοι κατευθείαν από τον ρεαλιστικό κόσμο χωρίς την λάμψη των σταρ και την έστω και στοιχειώδη καλλιέπεια στην κινηματογραφική παρουσία τους. Η θεατρική μεταφορά της ταινίας –που γίνεται για δεύτερη φορά στη χώρα μας- δεν μπορεί βέβαια εύκολα να ακολουθήσει τις, καθαρά κινηματογραφικής φύσης, αρχές του δόγματος αλλά θα είχε ενδιαφέρον να μεταφέρει ως ένα βαθμό σκηνικά την «αντι-αισθητική» του η οποία είναι μια επανάσταση ενάντια στους κανόνες της κάθε αισθητικής παρέμβασης. Κάτι που δεν συνέβη όσον αφορά τουλάχιστον τις δύο θεατρικές εκδοχές οι οποίες ανεβάστηκαν στην Αθήνα και είναι οι μόνες που έχω δει. Όσον αφορά το προηγούμενο ανέβασμα, την σκηνοθεσία υπέγραφε η εμπνευσμένη Αλίκη Δανέζη-Knutsen σε μετάφραση της ίδιαςκαι ερμήνευαν οι: Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης, Γιάννης Στάνκογλου, Θέμις Μπαζάκα, Αλέξανδρος Μυλωνάς, Αγγελική Παπαθεμελή και άλλοι.

Η παράσταση

Ο Πανάδης δημιούργησε μια ενδιαφέρουσα παράσταση με αμεσότητα, απλότητα και εμπνευσμένα ευρήματα στο πνεύμα της δραματουργίας η οποία από μόνη της δίνει τα εναύσματα για ακραίους , δυναμικούς χειρισμούς σε αρκετές σκηνές. Οι ηθοποιοί κινούνται σε διαφορετικούς χώρους της θεατρικής αίθουσας για να δοθεί η αίσθηση του «εδώ και τώρα» καθώς και των παράλληλων δράσεων ενώ η λειτουργική σκηνογραφία υπηρετεί κατά το δυνατό τις μετακινήσεις τους στους «χώρους» του ξενοδοχείου. Φυσικά λείπει το πλήθος των προσκεκλημένων η οποία θα έκανε την «έκθεση» του πατέρα ένα γεγονός δημόσιο που υπερβαίνει τα όρια του στενού οικογενειακού κύκλου, για καθαρά τεχνικούς λόγους. Τα φαγητά και τα ποτά σερβίρονται κανονικά δίνοντας μια ρεαλιστική νότα στην θεατρική σύμβαση. Οι βίαιες σκηνές είναι ρεαλιστικές και δυναμικές. Οι ρυθμοί είναι έντονοι, σαφείς και καλά οργανωμένοι. Η κινησιολογία αποδίδει τις εσωτερικές εντάσεις κι οι υποκριτικοί κώδικες εξυπηρετούν την σκηνοθετική γραμμή με συνέπεια.

Η ερμηνεία στο ρόλο του παππού, του Αρμένη, είναι συγκροτημένη, με χιούμορ και αμεσότητα. Ο Φριντζήλας στον σπαρακτικό ρόλο του Κρίστιαν είναι εξαιρετικός με μέτρο και ποιότητα, εσωτερικότητα, βάθος και θαυμάσια συναισθηματική συγκρότηση. Ο Κοντογεώργης ως Μίκαελ αποδίδει με πειστικότητα τον ιδιόμορφο χαρακτήρα και την εκρηκτική προσωπικότητα του ήρωα, προσφέροντας μας μια ενδιαφέρουσα ερμηνεία με πολλές αποχρώσεις. Η Παπουτσή, στο ρόλο της Ελένε, επιτυγχάνει μια μεστή, ώριμη ερμηνεία που εκπροσωπεί θαυμάσια τον ρόλο στην σκηνική του εκδοχή, διατηρεί την εσωτερική της δυναμική σε διαρκή κρισιμότητα ενώ αποδίδει εξαιρετικά και την συναισθηματική έκρηξη. Αδύναμοι στους ρόλους τους ο πατέρας που έχει να σηκώσει και το μεγαλύτερο υποκριτικό βάρος από όλους κι η μητέρα η οποία δεν καταφέρνει να ορίσει με σαφήνεια την επώδυνη μετάβαση στην πλήρη επίγνωση. Συνεπείς στους ρόλους τους και υποκριτικά επαρκείς οι υπόλοιποι ηθοποιοί. Μια παράσταση που αξίζει να δείτε όχι μόνο για την ανατρεπτική της, σπαρακτική δραματουργία αλλά και για την σεμνή, λειτουργική και καλά οργανωμένη σκηνική της εφαρμογή και για τις κάποιες εξαιρετικές όντως ερμηνείες.

Σκηνοθετικό Σημείωμα:

Το FESTEN είναι ένα μανιφέστο εξαιρετικά αφιερωμένο στη σύγχρονη αστική και μεσοαστική τάξη. Μια μελέτη για την κοινωνική βιτρίνα, τον κοινωνικό ψυχαναγκασμό, την κοινωνική ματαιοδοξία και τον κοινωνικό αποκρυφισμό, τα ''εν ονόματι'', τις συγκαλύψεις, τις επιβεβλημένες αξίες και, τελικά, για τον ''κατασκευασμένο άνθρωπο''. Μια οικογενειακή αλληγορία που με επιστημονική ακρίβεια και αφοπλιστικό χιούμορ, εκθέτει πόσο βρώμικα μπορεί να είναι τα σώματα κάτω από λαμπερά ρούχα, πόσο μίσος μπορεί να κρύβει ένα χαμόγελο, πόσο τρόμο ένα σταθερό βήμα και άλλα τόσα ''πόσο'' που δομούν τη σύγχρονη δυτική σκέψη και δράση. Κυρίως, όμως, είναι ένα έργο ποιητικό, κατά τον τρόπο και με την αξία του Στρίντμπεργκ, του Ίψεν, του Κασσαβέτη και του Άντερσον, που επιλέγει να μιλήσει για κάθε μορφή και εκδοχή βίας αποφεύγοντας να ασχοληθεί με όλες τις μορφές και όλες τις εκδοχές της.

Διασκευή για την αγγλική σκηνή: David Eldridge

Απόδοση, σκηνοθεσία: Μιχάλης Πανάδης

Πρωτότυπη μουσική: Μαρίζα Ρίζου

Σκηνικά - κοστούμια: Ζωή Μολυβδά - Φαμέλη

Επιμέλεια σκηνικού χώρου: Βασίλης Μαντζούκης

Κίνηση: Κική Μπάκα

Φωτισμοί, φωτογραφίες, βίντεο: Τάκης Λυκοτραφίτης

Κατασκευή σκηνικού: Γιάννης Μπρούζος

Παραγωγή: Baumstrasse/Δρόμος με Δέντρα - Μιχάλης Πανάδης σε συνεργασία με την Nordiska Strakosch Teaterforlaget ApS και την Artbassador

Ερμηνεύουν: Φώτης Αρμένης (Παππούς), Σταύρος Καλλιγάς (Μπάτοκαϊ), Χρήστος Κοντογεώργης (Μίκαελ), Ιωάννα Νασιοπούλου (Πία), Γιώργος Οικονόμου (Χέλμουτ), Τάνια Παπαδοπούλου (Έλσε), Γιάννης Παπαϊωάννου (Χέλγκε), Μιχάλης Πανάδης (Λαρς), Δανάη Παπουτσή (Ελένε), Γεωργία Τσαγκαράκη (Μέτε), Γιώργος Φριντζήλας (Κρίστιαν)

Φιλική συμμετοχή: Αλεξάνδρα Ταβουλάρη

Baumstrasse

Σερβίων 8

Βοτανικός (Μετρό Μεταξουργείο)

Τηλέφωνο για πληροφορίες/κρατήσεις: 6983313302/ / https://www.facebook.com/baumstrasse/?fref=ts

Ημέρες και Ώρες παραστάσεων: Δευτέρα και Τρίτη στις 21.15

Ως και τις 8 Μαρτίου

Διάρκεια: 90 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Είσοδος: 12 ευρώ (γενική είσοδος), 8 ευρώ (μειωμένο)

Η ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΑΚΑΤΑΛΛΗΛΗ ΓΙΑ ΑΝΗΛΙΚΟΥΣ ΚΑΤΩ ΤΩΝ 17 ΕΤΩΝ