Ελλάς, γελάς…

Τέσσερις κωμωδίες του Γεωργίου Σουρή

Ο Αναπαραδιάδης (1884), Η Επιδημία (1881), Δεν έχει τα προσόντα (1885),  Η Περιφέρεια (1886)

     Και πάλι στο θέατρο «Σοφούλη», που το γεμίσαμε οι διψασμένοι για αβίαστο γέλιο, για διασκέδαση και ψυχαγωγία, μακριά από συμβολισμούς- γρίφους- γόρδιους δεσμούς, μα πολύ κοντά στην έξυπνη διακωμώδηση, τη σάτιρα των κακώς κειμένων στη χώρα μας από τον 19^ο αιώνα κι εντεύθεν, όμως διόλου αδικαιολόγητα, έως σήμερα.

   Στόχος του μοναδικού Γιώργου Σουρή ο κλασικός Ρωμιός και οι νοσηρές του νοοτροπίες, που γιγαντώθηκαν στο πέρασμα των χρόνων κι αφορούν τον φιλοτομαρισμό, τον ωχαδερφισμό, τον οπορτουνισμό, την κερδοσκοπία και την καιροσκοπία, την αμετροέπεια και τον άκρατο εγωϊσμό. Αποτελούν τις μόνιμες παθογένειες που μαστίζουν Έλληνες τιτλούχους και κοινούς θνητούς, συμπυκνωμένες στο συμφέρον, ως πυξίδα προσανατολισμού τους στη χώρα που γέννησε και διέδωσε- μέχρι την άκρη του κόσμου- τον πολιτισμό, τη Δημοκρατία, τις επιστήμες, τη φιλοσοφία, το θέατρο αλλά και την «καπατσοσύνη», όπως την εννοούμε ακόμη και σήμερα οι νεοέλληνες.

   Μετά, λοιπόν, τις sold out παραστάσεις της προηγούμενης σαιζόν, το Αˊ Βραβείο Κοινού, το Βραβείο Κοστουμιών, πολλές υποψηφιότητες στα Θεατρικά Βραβεία Θεσσαλονίκης αλλά και τις εξαιρετικές κριτικές που έλαβε, η παράσταση «Ελλάς, γελάς…» επέστρεψε δριμύτερη για λίγες ακόμα παραστάσεις στο Θέατρο Σοφούλη. Πρόκειται για ένα ανθολόγιο από τέσσερις διαχρονικές και εκπληκτικά επίκαιρες μονόπρακτες σατιρικές κωμωδίες που ο έμπειρος κι ευθαλής Παύλος Δανελάτος τις έπλεξε σ’ ένα ευφάνταστο, ευρηματικό γαϊτανάκι συμπεριφορών και απρόσμενων εξελίξεων, τις ράντισε με έντονη εσάνς ελληνικής ώσμωσης , τις έδωσε σ’ έναν ομοιογενή και εξαιρετικά ταλαντούχο θίασο κι όλοι μαζί τις πρόσφεραν στο υποψιασμένο κοινό, ως εκθαμβωτικά αστραφτερή αναβίωση της πάλαι ποτέ «Ελεύθερης Σκηνής».

Απολαύσαμε από την έναρξη με το «βουκολικό» επεισόδιο χορού, ως την τελευταία έξοχη σκηνή της διαχρονικής μάχης για την «καρέκλα», ένα επιθεωρησιακό δίωρο θεατρικό επίτευγμα, άκρως διασκεδαστικό, ζουμερό, εύγεστο, πλούσιο σε υλικό λόγου, υποκριτικής, σύμπλευσης μορφών τέχνης (τραγούδι, χορός, εικαστικά, μουσική, ηθοποιία) και, κυρίως, μια πετυχημένη κατήχηση γύρω από ειδικές διαδρομές και εγωπαθείς διαλέξεις που οδηγούν στη ρήξη και, παραδόξως, στην ένωση, εφόσον «όμοιος ομοίω αεί πελάζει».

Ο Παύλος Δανελάτος, έχοντας μελετήσει σε βάθος το έργο του Σουρή, έχτισε μια παράσταση, σπονδή στο «Ευ». Ευφρόσυνη, ευχάριστη, ευτυχής, ευφυής, εύγνωστη , εύρυθμη, εύληπτη , ενώ απέσπασε ένα «ευ λέγειν» από τους ηθοποιούς.

  Όλοι τους εξαιρετικοί. Ερμηνείες αξιοθαύμαστες σ’ ένα ωφέλιμο σύμπλεγμα υφών Μολιέρου, Αριστοφάνη, ελληνικού κωμειδυλλίου, γαλλικού μπουλβάρ, βουκολικού δράματος, επιθεωρησιακής σύγχρονης σάτιρας και, βεβαίως, Μποστ!

Αξιέπαινη σημασία στη λεπτομέρεια. Ευφυείς υπαινιγμοί , παράδειγμα η έξοχη σύλληψη κι εκτέλεση της σκηνής με την υπηρέτρια «Ζαμπέτα» και την κυρία της. Η ταξική διαφορά δόθηκε μ’ έναν υπερβατικό, ευρηματικό , τρόπο. Σε Pas-de- deux η κυρία της αριστοκρατίας με πρίμα φωνή ευγενείας ενώ η απέναντι κατώτερη γυναίκα, στιβαρή και άγαρμπη. Κάθε που η σύγκρουσή τους το απαιτούσε, άλλαζαν ρόλους και η μεν Κυρία ανέβαζε τόνους πέφτοντας στο επίπεδο της υποδεέστερης, με γρήγορη επαναφορά στο δήθεν ανώτερο σκαλοπάτι, η δε υπηρέτρια διακωμωδούσε σκληρά την εργοδότριά της μιμούμενη τη φωνή της. Απολαυστικές και οι δυο ηθοποιοί.

   Έχω συγκρατήσει πολλές τέτοιες λεπτομέρειες ( ευφάνταστη χρήση του ιδίου υφάσματος από τη μοδίστρα και τους πελάτες της, εκπληκτική στιγμιαία μεταμόρφωση κοινής θνητής σε πολύφερνη νύφη) , που έκαναν τη σημαντική διαφορά από τις κωμωδίες - παρωδίες- επιθεωρήσεις που έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε. Θα προσθέσω τα εξαιρετικά κοστούμια, τα τραγουδάκια που «κουμπώσανε» θαυμάσια με το περιεχόμενο των μονόπρακτων, τον συντονισμό και την άψογη συνεργασία όλων επί σκηνής, τους γρήγορους ρυθμούς και τον ρέοντα λόγο του Σουρή.

   Προλάβετε να δείτε την παράσταση. Θα με δικαιώσετε.

Γεώργιος Σουρής  (1852-1919)

Ο σατιρικός ποιητής, θεατρικός συγγραφέας και εκδότης, γνωστός κυρίως από την έμμετρη εβδομαδιαία σατιρική εφημερίδα Ο Ρωμηός, στην οποία έγραφε αποκλειστικά σχεδόν ο ίδιος, υπήρξε πολύ δημοφιλής στο ευρύ κοινό, λόγω του ευφυούς ευθυμογραφικού περιεχομένου των κειμένων του και της γλώσσας του, που αποτελεί μίξη δημοτικής και καθαρεύουσας. Ο Σουρής έγραψε έμμετρα θεατρικά έργα, οι παραστάσεις των οποίων γνώρισαν μεγάλη επιτυχία. Έγραψε επίσης μια έμμετρη μετάφραση της κωμωδίας του Αριστοφάνη Νεφέλαι. Μία ιδιαίτερη και μεγαλοφυής περίπτωση στα ελληνικά γράμματα, υπήρξε ή πιο καυστική σατιρική πένα της εποχής του. Η σάτιρά του ασκεί σκληρή κριτική στην πολιτική διαφθορά και διαπλοκή, καθώς και στην κοινωνική και ηθική παρακμή της σύγχρονής του (και όχι μόνο) ελληνικής κοινωνίας.   Το πνεύμα των ποιημάτων του, ο αιχμηρός τρόπος με τον οποίο «κέντριζε » τον ανεπαρκή κόσμο γύρω του, η διεισδυτική, αετίσια ματιά του που εντόπισε όλα τα φλέγοντα ζητήματα της σύγχρονης Ελλάδας, μας ακολουθούν μέχρι και σήμερα. Κι όμως, αδυνατούμε να τα ξεπεράσουμε και να τα λύσουμε. Ο Κωστής Παλαμάς αποκάλεσε κάποτε τον Γιώργο Σουρή «γόητα ποιητήν», ενώ θεωρήθηκε ως ο «Νέος Αριστοφάνης», εθνικός ποιητής, προτάθηκε μάλιστα το 1906 για το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας. Η σάτιρα των ποιημάτων και των θεατρικών έργων του στρέφεται κατά πάντων, ακόμη και εναντίον ισχυρών κοινωνικών και πολιτικών παραγόντων. Μάλιστα διώχθηκε το 1897 με αφορμή κάποιους σατιρικούς στίχους του για τη Βασίλισσα Όλγα. Οι στίχοι του από το «ποιος είδε κράτος λιγοστό» : «Δυστυχία σου, Ελλάς, με τα τέκνα που γεννάς! Ώ Ελλάς, ηρώων χώρα, τι γαϊδάρους βγάζεις τώρα;» παραμένει τραγικά επίκαιρη. 140 χρόνια από τότε που ο ποιητής Γεώργιος Σουρής άρχισε να δημοσιεύει κείμενά του, πέρα από την αβίαστη ροή του στίχου, το εντυπωσιακό είναι ότι δεν έχουν αλλάξει όλα εκείνα που παρείχαν τις αφορμές της καυστικής του σάτιρας, συγκρίνοντας το παρόν μ’ ένα εξιδανικευμένο παρελθόν ή οραματιζόμενος έναν μελλοντικά καλύτερο κόσμο.

Σκηνοθεσία / Σκηνικό: Παύλος Δανελάτος

Μουσική: Κωστής Βοζίκης

Κίνηση / Χορογραφίες: Μέλπω Βασιλικού

Κοστούμια:  Φαίη Αποστολίδου

Μακιγιάζ: Έφη Βότσου

ΠΑΙΖΟΥΝ

Διογένης Γκίκας

Βίκυ Γρηγοριάδου

Γιάννης Μαστρογεωργίου

Δέσποινα Μπισχινιώτη

Κωνσταντίνος Πετρίδης

Σταμάτης Στάμογλου

Φιλική συμμετοχή: Χρύσα Μπολλάτι, Λευτέρης Παναγιωτίδης

Θέατρο Σοφούλη

Τηλέφωνο: 2310 423 925

Τραπεζούντος 5 & Σοφούλη

Καλαμαριά

Θεσσαλονίκη

Παραστάσεις: 2, 3, 4 & 9, 10, 11 Φεβρουαρίου (Παρασκευή-Σάββατο στις 21:00 & Κυριακή στις 20:30)

Τιμές εισιτηρίων: 12€ κανονικό | 8€ μειωμένο

Προπώληση εισιτηρίων: 10€ μέσω viva.gr και στο ταμείο του θεάτρου