ΜΑΡΙΚΑ ΝΙΝΟΥ - Σαν άστρο

της Μαριάννας Κάλμπαρη με την συνεργασία του Γιάννου Περλέγκα

Η δραματουργία

Μια αφήγηση-αναδρομή με χαρακτηριστικά σκηνικού ντοκιμαντέρ που ανατρέχει σε μια εποχή του Ρεμπέτικου τραγουδιού με άξονα την εξιστόρηση της ζωής της Μαρίκας Νίνου. Η Αρμένισσα, με καταγωγή από την Σμύρνη, γεννήθηκε το 1922, εκατό χρόνια πριν και πέθανε το 1957, μόλις 35 χρονών από καρκίνο. Υπήρξε μια σχεδόν μυθική μορφή του ρεμπέτικου και μια ατίθαση προσωπικότητα με έντονες αιχμές που ένωσε την καλλιτεχνική της πορεία με εκείνη του Τσιτσάνη και τραγούδησε μερικές από τις μεγαλύτερες επιτυχίες του στο πάλκο. Ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα ακροβατεί η αφήγηση της ιστορίας της που την θέλει να έχει γεννηθεί στο καράβι το οποίο έφερε την μητέρα της και τον αδελφό της πρόσφυγες από την Μικρασία. Ανάμεσα σε φωτιά και θάλασσα ακροβατεί κι η ζωή της που συνέπεσε με ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ιστορίας του ρεμπέτικου, λίγο πριν την αστικοποίηση του, κάτι που ίσως σήμαινε και το τέλος του, τουλάχιστον όσον αφορά τη μορφή με την οποία γεννήθηκε. Και παρ’ όλο που ελάχιστα υπήρξε στην πραγματικότητα ακροβάτισσα η Μαρίκα Νίνου, ακροβατούσε σ’ όλη της τη ζωή. Ανάμεσα ς’ έναν αποτυχημένο γάμο από τον οποίο απέκτησε ένα γιο και στη σχέση της με τον Νίνο, εραστή και μάνατζερ της, που ταυτόχρονα την προωθούσε και την εκμεταλλευόταν. Ανάμεσα στην προσήλωση της στον Τσιτσάνη σαν συνεργάτη και συνοδοιπόρο της και στην αγάπη της για τον Βασίλη της καρδιάς της που επηρέασε έντονα τον εκρηκτικό ψυχισμό της. Ανάμεσα στην επιθυμία για επιτυχία και διασημότητα και στην επαναστατικότητα που την έσπρωχνε επικίνδυνα έξω από τις συμβάσεις, πέρα από κανόνες και ισορροπίες. Ανάμεσα στην παθητικότητα που σαγηνεύει και στον δυναμισμό που διεκδικεί, κερδίζει κι επιβάλλει. Ανάμεσα στην επιτυχία που ταξίδεψε την καλλιτέχνιδα ως την Νέα Υόρκη και τον θάνατο που την στοίχειωσε συνοδεύοντας την σαν εφιαλτική σκιά στο ίδιο ταξίδι. Το υλικό της αφήγησης αντλημένο από ιστορικά στοιχεία αλλά και πρωτότυπο υλικό, ισορροπεί επίσης ανάμεσα στον μύθο και την πραγματικότητα, ανάμεσα στον βίο και την πολιτεία της κεντρικής ηρωίδας και τα κοσμοϊστορικά γεγονότα που πλαισίωσαν την σύντομη πορεία της στη ζωή, ανάμεσα στην ρεαλιστική εξιστόρηση και την ονειρική αφήγηση. Με στοιχεία από την ιστορία του ρεμπέτικου, μονολόγους σαν εξιστορήσεις αναμνήσεων και μικρούς αποκαλυπτικούς διαλόγους αλλά και με κείμενα ποιητικά που απασφαλίζουν τον εσώτερο ψυχισμό της Νίνου, συντέθηκε μια δραματουργία ποιητική και διερευνητική που σημαδεύει την πορεία της τραγουδίστριας, από τα πρώτα της αισιόδοξα βήματα ως τις δύσκολες μέρες της αρρώστιας και της παρακμής, με χνάρια άλλοτε αχνά, μισοχαμένα ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο μύθο κι άλλοτε βαθιά σαν τα πατήματα του ρεμπέτικου τραγουδιού στη συλλογική μνήμη των Ελλήνων.

Η σκηνοθεσία

Σε ένα λιτό σκηνικό που αποτελείται από ξύλινα σεντούκια διαφορετικών μεγεθών κι έναν εξώστη στο βάθος που υψώνει το βλέμμα του θεατή, εξελίσσεται η σκηνική δράση. Η προσφυγοπούλα που γεννήθηκε ς’ ένα πλοίο προσφυγιάς φέρει μαζί της τις “αποσκευές” από έναν άλλο κόσμο από τον οποίο ξεριζώθηκε βάναυσα η φύτρα της, πατάει ς’ αυτές, όπως πατάμε στην παράδοση και στην μνήμη των κυττάρων μας, τις αφήνει να την παρασέρνουν και να την φέρνουν στο προσκήνιο της ιστορίας ή να την παρασύρουν στα ομιχλώδη βάθη της ξέφρενης ψυχικής της παραζάλης. Τα μπαούλα-αποσκευές, μετακινούνται διαρκώς, γίνονται το πάλκο, το βάθρο, η αποθήκη των αναμνήσεων, η καταφυγή της κρυμμένης αγωνίας, το κάθισμα της ανάπαυσης και της παύσης, τα εμπόδια κι οι γέφυρες στην πορεία των χαρακτήρων. Μια ακροβάτισσα που σημαίνει και την έναρξη της παράστασης, γυμνόστηθη, εκτεθειμένη και εύθραυστη και που στη συνέχεια ντύνεται το φθαρμένο κοστούμι του ρεμπέτη, μετεωρίζεται πάνω από τους ηθοποιούς, με κινήσεις απαλές αλλά και σπαρακτικές, αρμονικές και ταυτόχρονα δυναμικές, υποβάλλοντας τις εσωτερικές διακυμάνσεις του ψυχισμού της ηρωίδας σε θαυμάσια αρμονία με τις δράσεις της. Σαγηνευτική είναι και ως παρουσία και στην έξοχη χορευτική της κίνηση και στις επιδέξιες, εναέριες ακροβασίες της η νεαρή καλλιτέχνης, που στην παράσταση την οποία παρακολούθησα εγώ δεν ήταν η Σουγιουλτζή αλλά ακολουθούσε φαντάζομαι, την χορογραφία της. Έξοχα δεμένα η πρόζα κι η σκηνική δράση με το μουσικό μέρος που πλημμυρίζει όλη την παράσταση, αποτελούν μια ενιαία αφηγηματική ενότητα που ελίσσεται ανάμεσα στην ονειρική εξιστόρηση και στην νοσταλγική αναπόληση. Δράσεις άλλοτε ανάλαφρες,άλλοτε ξέφρενες, άλλοτε βίαιες κι άλλοτε επιβλητικές που παρασύρουν στο πέρασμά τους τα σκηνικά δρώμενα και τα μουσικά ιντερμέδια, πότε σε γοργούς και πότε σε χαλαρούς, αισθαντικούς ρυθμούς, διανθίζονται με τραγούδια γνωστά αλλά και άγνωστα στους πολλούς, που εναρμονίζονται με τα συναισθήματα των ηρώων μέσα από εσωτερικές συνδέσεις. Η Βερόνικα Δαβάκη ως Μαρίκα Νίνου, διαθέτει μια αισθαντική φωνή και μια γοητευτική σκηνική παρουσία. Έδωσε στοιχεία κι από το δυναμικό ταμπεραμέντο και την έντονη ιδιοσυγκρασία της Νίνου αλλά κι από την εύθραυστη συναισθηματικά, κράση της. Ο Γιάννος Περλέγκας που ενσαρκώνει τον Τσιτσάνη, εντυπωσιάζει με την αυθεντικότητα, την λιτότητα και την καθαρότητα της ερμηνείας του, την ατμοσφαιρική παρουσία, και την αρτιότητα των εκφραστικών του μέσων. Η Ευγενία Αποστόλου απέδωσε μια συγκλονιστική Σωτηρία Μπέλου, υπήρξε αυθεντικότατη ως ρεμπέτισσα στη σκηνή και ερμηνευτικά και τραγουδιστικά και μεταμορφώθηκε με υποκριτική μαεστρία, σε κάθε διαφορετικό ρόλο που κλήθηκε να ερμηνεύσει. Ο Δημήτρης Μαγγίνας ως Νίνο, κατάφερε να ενσαρκώσει με πειστικότητα τον ήρωα του, αναδεικνύοντας τις λεπτομέρειες του χαρακτήρα στην κίνηση και στην έκφραση. Ο Μάνος Στεφανάκης, μια αισθαντική λαϊκή παρουσία που φέρνει στο νου, ζωγραφιές του Τσαρούχη, απέδωσε τους ρόλους του με συνέπεια και σκηνικό ήθος. Εντυπωσιάστηκα επίσης με την ποιότητα της χροιάς της φωνής της Αυγερινής Γάτση που συμμετείχε και σαν μουσικός και ερμηνευτικά στην παράσταση. Οι μουσικοί ενσωματώθηκαν άριστα στη σκηνική δράση κι εντυπωσίασαν με την ποιότητα των εκτελέσεων τους συντελώντας σ’ ένα ολοκληρωμένο σκηνικό αποτέλεσμα.

Τα κοστούμια ισορρόπησαν περίφημα ανάμεσα στην αίσθηση της εποχής και τον συμβολικό χαρακτήρα, ακολουθώντας την σκηνοθετική γραμμή κι υπηρετώντας την με έμπνευση ενώ τα πολυμορφικά, λιτά σκηνικά εξυπηρέτησαν έξυπνα το σκηνοθετικό όραμα και σε συνδυασμό με τους φωτισμούς δημιούργησαν μια νοσταλγική αίσθηση διαρκούς αποχώρησης κι αποχαιρετισμού, συγγενική με τον ψυχισμό της ηρωίδας και τον ανέλπιδο ερωτικό πόθο που υμνούν τα ρεμπέτικα τραγούδια. Η παράσταση τελειώνει μ’ ένα τραγούδι της Νίνου να ακούγεται από βινύλιο σε παλιό πικ-απ, φέρνοντας την ξαφνικά στο προσκήνιο κι αναδεύοντας τη νοσταλγία όχι μόνο γι’ αυτήν αλλά και για έναν ολόκληρο, θαυμαστό κόσμο που χάθηκε στην ομίχλη του παρελθόντος, αφήνοντας όμως πίσω του, το πολυτιμότερο του επίτευγμα, την μουσική του.

Σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη

Συνεργάτης στη σκηνοθεσία: Γιάννος Περλέγκας

Πρωτότυπα κείμενα: Μαριάννα Κάλμπαρη

Μουσική Επιμέλεια: Γιάννος Περλέγκας

Σκηνικά – Κοστούμια: Λουκία Χουλιάρα

Χορογραφία: Χριστίνα Σουγιουλτζή

Σχεδιασμός φωτισμών: Τάσος Παλαιορούτας

Μουσική Διδασκαλία: Αυγερινή Γάτση, Στράτος Γκρίντζαλης

Ενορχήστρωση: Αυγερινή Γάτση, ΣτράτοςΓκρίντζαλης, Γιάννος Περλέγκας, Μπάμπης Παπαδημητρίου

Βοηθοί Σκηνοθέτη: Πίνα Κούλογλου, Μαριλένα Μόσχου

Εκτέλεση Παραγωγής: Μαριλένα Μόσχου

Βοηθός Σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Τζίνα Ηλιοπούλου

Κατασκευή κοστουμιών: Σάλι Αλάραμπι, Ευαγγελία Τσιούνη

Σχεδιασμός κομμώσεων: Θωμάς Γαλαζούλας

Κατασκευή σκηνικού: Νίκος Δεντάκης

Φωτογραφίες:AlexKat

Video-trailer: Μιχαήλ Μαυρομούστακος

Με την υποστήριξη του OnassisCulture

Παίζουν (αλφαβητικά):

Ευγενία Αποστόλου, Βερόνικα Δαβάκη, Δημήτρης Μαγγίνας, Γιάννος Περλέγκας, Μάνος Στεφανάκης

Μουσικοί επί σκηνής:

Αυγερινή Γάτση (πιάνο, ακορντεόν)

Στράτος Γκρίντζαλης (μπουζούκι, μπαγλαμάς, κιθάρα, καζού)

Μπάμπης Παπαδημητρίου (κιθάρα, μπουζούκι, μπαγλαμάς)

Γιάννος Περλέγκας (κιθάρα, πιάνο, μπουζούκι, μπαγλαμάς)

Χορός-ακροβασία:Χριστίνα Σουγιουλτζή

Θέατρο Τέχνης

Φρυνίχου 14

Πλάκα

Παραστάσεις: Τετάρτη και Κυριακή, απογευματινή στις 7μ.μ.

Πέμπτη, βραδινή στις 9μ.μ.

Παρασκευή και Σάββατο, βραδινή στις 8μ.μ.

Ηλεκτρονική αγορά εισιτηρίων:https://www.viva.gr/tickets/theater/festivalmarika-ninou-sanastro

Τηλεφωνικές κρατήσεις-πληροφορίες:

Πρωΐ: Δευτέρα-Παρασκευή (10-1μμ) :210-3228706

Απόγευμα: Δευτέρα-Κυριακή (5-10μμ): 2103222464

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος 18 ευρώ, μειωμένο 14 ευρώ, ατέλεια 5 ευρώ

Κάθε Τετάρτη γενική είσοδος 14 ευρώ