MODUS FACIENDI

«ΦΑΚ ΛΑΪΦΣΤΑΪΛ»από την Μαίρη Μαραγκουδάκη και τους Modus Faciendi

Μια διάσημη δημοσιογράφος, ο αναρχικός τραπεζίτης του Φερνάντο Πεσσόα, ένας φιλήσυχος άνθρωπος που γίνεται ο φύλαρχος Τουιάβιι από τον «Παπαλάγκι», μια κουκουλοφόρος που μιλάει με συνθήματα, ένα πλουσιόπαιδο και μια καλλονή που αγαπούν τη show bizz και τα κουτσομπολιά είναι οι έξι διαφορετικοί άνθρωποι, που συνθέτουν αυτή την ιστορία. Έξι διαφορετικά Lifestyle, τρεις κόσμοι, τρεις παράλληλες συζητήσεις, πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες. Ένα γαϊτανάκι για την κοινωνία, την πολιτική, το χρήμα, την ηθική, τις αξίες και μαζί μια χιουμοριστική ματιά σε ότι μας εξοργίζει αλλά και μια πρόταση για ένα καλύτερο κόσμο.

Η Μαίρη Μαραγκουδάκη που έγραψε το κείμενο και σκηνοθετεί την παράσταση, μας μιλάει για την ομάδα, για το έργο αλλά και για τον τρόπο που επιβιώνει η τέχνη στη χώρα μας όπου η παιδεία είναι ελλιπής, τα κονδύλια ανύπαρκτα και τα θέατρα περισσότερα από τους θεατρόφιλους.

Μιλήστε μου για την ομάδα σας και για την μέχρι τώρα πορεία της.

Οι Modus Faciendi είμαστε εγώ και ο σύντροφος και συνεργάτης μου Τάσος Σκλαβούνος. Εγώ είμαι ηθοποιός και σκηνοθέτης και ο Τάσος φωτογράφος, γραφίστας και φωτιστής θεάτρου. Η πρώτη δουλειά που παρουσιάσαμε σαν ομάδα ήταν το «Big City Café», σε δικό μου κείμενο, στην Μπουάτ Βάτραχοι στα Εξάρχεια το 2002. Δύο χρόνια μετά στο θέατρο Βαφείο το «Εν Κενώ» πάλι σε δικό μου κείμενο. Τα επόμενα 5 χρόνια εγώ ασχολήθηκα κυρίως με το «θέατρο δρόμου» και ο Τάσος Σκλαβούνος συνεργάζεται με διάφορες ομάδες θεάτρου και χορού. Το 2010, η ομάδα μας γίνεται εταιρεία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα και παρουσιάζουμε στον Στάβλο την «Σκοτεινή Καρέκλα» μια διασκευή πάνω στον Μάκβεθ του Σαίξπηρ και ένα σχόλιο για την εξουσία. Από τον Νοέμβριο του 2010 οι Modus Faciendi στεγάζονται στο Στούντιο της Οδού Πλαταιών, έναν χώρο που λειτουργεί σαν εναλλακτική θεατρική σκηνή, χώρος μαθημάτων, προβών και φιλοδοξεί να στεγάσει όλες τις μορφές τέχνης και καλλιτεχνικής έκφρασης.

Πως αποφασίσατε φέτος να ασχοληθείτε με το life style και από ποια οπτική γωνία το προσεγγίζετε;

Life style σημαίνει «τρόπος ζωής». Ζούμε βέβαια σε έναν κόσμο που ο τρόπος ζωής μας έχει να κάνει περισσότερο με το θεαθήναι και ελάχιστα με τις προσωπικές μας επιλογές και ανάγκες. Στην πραγματικότητα στο «Φακ λαϊφστάϊλ» δεν ασχολούμαι με το ίδιο το life style. Τοποθετώντας όμως στη σκηνή έξι διαφορετικούς χαρακτήρες, σε τρεις παράλληλες συζητήσεις, γύρω από τα ίδια θέματα και από έξι διαφορετικές οπτικές γωνίες, αυτομάτως προβάλλονται τουλάχιστον 3 διαφορετικά life style. Τρεις χώροι, το σαλόνι ενός γιότ, το κατάστρωμα και η προβλήτα. Ενώ η απόσταση μεταξύ τους είναι λίγα βήματα, εξαιτίας του τρόπου ζωής των ηρώων, οι τρεις αυτοί, κοντινοί, χώροι γίνονται τρεις διαφορετικοί κόσμοι.

Με τι κριτήρια επιλέξατε τους έξι ήρωες του έργου;

Όλα ξεκινούν με τους δύο χαρακτήρες που δανείστηκα και διασκεύασα σε θεατρικές μορφές, τον αναρχικό τραπεζίτη του Φερνάντο Πεσσόα και τον φύλαρχο Τουϊάβιι από τον Παπαλάγκι του ΄Εριχ Σόερμαν. Δύο ήρωες τόσο αντίθετοι μεταξύ τους που αν επέλεγα να τους τοποθετήσω σε πρόσωπο με πρόσωπο αντιπαράθεση, το αποτέλεσμα θα ήταν μια σειρά αλλεπάλληλων εκρήξεων. Ο ένας θα εξουδετέρωνε τον άλλο και η παράσταση θα διαρκούσε περίπου 10 λεπτά. Οι υπόλοιποι χαρακτήρες προέκυψαν από την πρόθεση να τοποθετήσω το έργο στην Ελλάδα του σήμερα. Στην Ελλάδα της οικονομικής κρίσης και του πολιτικού αδιεξόδου, εξακολουθεί να υπάρχει σχεδόν παρασιτικά αυτή η αισθητική του Glamour την οποία αντιπροσωπεύουν ο γιός και η ερωμένη. Απέναντι τους αντιπαρατίθεται, με την ύπαρξή της και μόνο, η κουκουλοφόρος με τις μολότοφ. Τα ισχυρά media εκπροσωπούνται από την δημοσιογράφο. Έτσι ώστε όλο το έργο μοιάζει με κεντρικό δελτίο ειδήσεων μεγάλου καναλιού, όπου μετά τις πολιτικές αναλύσεις προβάλλονται τα επεισόδια στο κέντρο της Αθήνας, δυο- τρεις κουβέντες πολιτών, κουτσομπολιά για την προσωπική ζωή των διάσημων, και τέλος τα αθλητικά. Όλα μαζί σαν ένα κακόγουστο ποτ- πουρί ανομοιογενών πραγμάτων.

Πως μπορεί το θέατρο να επηρεάσει τον τρόπο σκέψης των θεατών και να αφυπνίσει χαμένες αξίες;

Το θέατρο, όπως και όλες οι μορφές τέχνης, έχει την ικανότητα να συγκινήσει. Το ζήτημα είναι ποιο είδος συγκίνησης θα επιλέξουμε να προσφέρουμε στο θεατή. Γιατί μπορούμε, μέσω του θεάτρου, να διεγείρουμε βαθύτερα συναισθήματα και ουσιαστικές σκέψεις ή να προκαλέσουμε ένα αποτέλεσμα εφάμιλλο του να καθαρίζει κάποιος κρεμμύδια. Κατά την άποψη μου, όλοι όσοι ασχολούμαστε με πράγματα που έχουν αυτή την δύναμη έχουμε και την ευθύνη να κάνουμε αυτό το διαχωρισμό, ακριβώς για να μην χάνονται ή παραφράζονται οι αξίες.

Με ποιο τρόπο αντιλαμβάνεστε τις σχέσεις ή τα διλλήματα ανάμεσα στο συναίσθημα, την ηθική και το συμφέρον;

Φοβάμαι πως θα ακουστώ πεσιμίστρια αλλά πιστεύω πως η ηθική διαρκώς παραγκωνίζεται για να εξυπηρετηθεί το συμφέρον και ακόμα πως σε μια κοινωνία καταναλωτών το συμφέρον δεν διέπεται από ηθικούς κανόνες γιατί έχει μεταρσιωθεί από την απληστία. Έτσι μπορούμε να δούμε στην ανθρώπινη ιστορία το φαινόμενο δημιουργίας ηθικών κανόνων που στην ουσία εξυπηρετούν κάποιο ανήθικο συμφέρον, επίσης μπορούμε να παρατηρήσουμε το κοινό συμφέρον να θυσιάζεται διαρκώς στο βωμό μικρών ιδιωτικών συμφερόντων. Όσο για το συναίσθημα, στην περίπτωση που μιλάμε για τα αγνά και καλοπροαίρετα συναισθήματα σίγουρα με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αυτά καταπιέζονται και ασφυκτιούν, ενώ τα πιο σκοτεινά και βίαια βρίσκουν τρόπο να ξεχύνονται ανεξέλεγκτα.

Πως διαχειρίζεστε την τριπλή σας ιδιότητα σαν συγγραφέας, σκηνοθέτης και ηθοποιός;

Δεν είναι τόσο δύσκολο όσο ίσως φαντάζει. Σαν σκηνοθέτης – ηθοποιός έχω μάλλον πιο άμεση σχέση με τους υπόλοιπους ηθοποιούς μου, πράγμα που με βοηθάει να μεταδώσω πιο εύκολα το ζητούμενο μου και να αντιληφθώ πιο γρήγορα τις ανάγκες και τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν. Όταν σκηνοθετώ ένα έργο που έχω γράψει έχω την πολυτέλεια να βρίσκομαι «μέσα στο μυαλό» του συγγραφέα και να έχω εκ των προτέρων αποκωδικοποιημένο το κείμενο. Μάλλον τη μόνη σοβαρή δυσκολία την αντιμετωπίζω στην ιδιότητα του ηθοποιού όταν αυτοσκηνοθετούμαι αφού δεν υπάρχει ένας αντικειμενικός καθοδηγητής απέναντί μου.

Τι γνώμη έχετε για την θεατρική εκπαίδευση στη χώρα μας;

Στη χώρα μας κυριαρχεί μια εντύπωση πως μέσα σε τρία- τέσσερα χρόνια αποκτάει κάποιος πλήρη θεατρική παιδεία. Νομίζω πως αυτή η αντίληψη είναι κωμική, το θέατρο υπάρχει και εξελίσσεται περίπου 3000 χρόνια, στην πραγματικότητα η θεατρική εκπαίδευση πρέπει να διαρκεί μια ολόκληρη ζωή και πάλι δε φτάνει. Επίσης πιστεύω πως πρέπει άμεσα να διαχωριστεί η εκπαίδευση του θεατρικού από τον κινηματογραφικό – τηλεοπτικό ηθοποιό, είναι τελείως διαφορετικά είδη υποκριτικής και η λογική του «λίγο απ’ όλα» δεν οδηγεί σε ποιοτικά αποτελέσματα. Και τέλος νομίζω ότι αυτό που μας λείπει είναι μια παιδεία που θα επικεντρωθεί στο να βοηθήσει τον εν δυνάμει καλλιτέχνη να βρει τα προσωπικά του μέσα έκφρασης και δημιουργίας, να υπάρξει στο μέλλον αυτόνομος και ταυτόχρονα ικανός να συνεργαστεί. Με λίγα λόγια μια παιδεία που θα στοχεύσει στο να παράγει ικανούς καλλιτέχνες και όχι εξαρτήματα κάποιας μηχανής.

Πως πιστεύετε ότι επιδρούν στο θεατρικό τοπίο οι δυναμικές, δραστήριες νεανικές ομάδες;

Από τη στιγμή που έρχονται με νέες ιδέες, πρωτότυπες οπτικές, διάθεση πειραματισμού και έρευνας είναι κάτι θετικό και ελπιδοφόρο. Ασχέτως με το ηλικιακό φάσμα των μελών τους. Αυτό που έχει σημασία είναι να συμβάλουν στην εξέλιξη της θεατρικής τέχνης σα έναν κόσμο που τείνει να περιθωριοποιεί το διαφορετικό και να αποδέχεται πιο εύκολα το ήδη δοκιμασμένο.

Ποια μειονεκτήματα και ποια πλεονεκτήματα παρουσιάζει το πλήθος των θεατρικών παραστάσεων που κάθε χρόνο παίζονται στην Αθήνα;

Δεν γνωρίζω αν υπάρχουν πλεονεκτήματα ή μειονεκτήματα σε αυτό το γεγονός. Είναι πράγματι πάρα πολλές οι παραστάσεις αναλογικά με τον πληθυσμό της πόλης αλλά έτσι κι αλλιώς η Αθήνα είναι μια πόλη πληθωρική. Πάρα πολλές είναι και οι καφετέριες, τα κέντρα διασκέδασης, τα εμπορικά καταστήματα κτλ.. Το μόνο που δεν αφθονεί είναι χώροι πρασίνου. Όλα τα άλλα τα έχουμε σε πληθώρα, το ίδιο και τις θεατρικές παραστάσεις.

Πως αντιμετωπίζετε τα προβλήματα βιοπορισμού και θεατρικής παραγωγής, όντας ένα σχήμα που εξασφαλίζει από μόνο του τους πόρους του;

Το πρόβλημα είναι μεγάλο και σοβαρό. Μπαίνοντας όμως σε αυτό το χώρο γνωρίζουμε ήδη τι πρόκειται να αντιμετωπίσουμε. Σαφώς τα σχήματα είναι πάρα πολλά και δημιουργούνται συνεχώς νέα, οπότε δεν θα μπορούσαν να χρηματοδοτούνται όλα από τον κρατικό μηχανισμό. Δυστυχώς όμως η έλλειψη πόρων οδηγεί πολλές φορές αξιόλογα σχήματα σε αδράνεια ή και αφανισμό. Όπως όλα τα αυτοχρηματοδοτούμενα σχήματα στο ελληνικό χώρο έτσι κι εμείς αναγκαζόμαστε, παρόλο που η δημιουργία μιας παράστασης είναι δουλειά πλήρους απασχόλησης, να κάνουμε και μια δεύτερη (άσχετη με το αντικείμενό μας) συνήθως δουλειά για να βιοποριστούμε. Και να μπορούμε έτσι να ελπίζουμε πως θα υπάρξει κάποια στιγμή κι η αναγκαία οικονομική βοήθεια. Όπως κι όλοι οι υπόλοιποι που βρίσκονται στην ίδια θέση με εμάς, ελπίζουμε να αντέξουμε μέσα από αυτήν την αντιξοότητα και ταυτόχρονα όσο καιρό θα είμαστε ενεργοί να μην υποχωρήσουμε σε υποβάθμιση της ποιότητας της δουλειάς μας.

Η παράσταση ξεκινάει στις 4 Φεβρουαρίου, συνοδεύεται από έργα ανεξάρτητων καλλιτεχνών και θα παίζεται κάθε Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή στις 9.30 στο Studio Της Οδού Πλαταιών, Πλαταιών 4, στον Κεραμεικό.