Γιώργος Χατζηπαύλου

Είναι ένας αγαπημένος καλλιτέχνης του stand up comedy και έχουμε ασχοληθεί ξανά μαζί του όταν πρωτοξεκίνησε η περφόρμανς «Σχεδόν σαράντα» η οποία, μετά από μια σειρά περιοδειών, ξαναπαίζεται με ανανεωμένη θεματολογία και νέα αστεία, αλλά για τελευταία φορά. Ο ευφυέστατος, δημοφιλής κωμικός που μέσα σ’ αυτά τα τρία χρόνια ωρίμασε  αποκαλύπτοντας μας έναν πιο βαθύ και κατασταλαγμένο εαυτό του, μιλάει στο Επί Σκηνής για το  stand up και τα μυστικά του, την πολυταξιδεμένη παράσταση του αλλά και  τον τρόπο που εξελίσσεται καθώς περνάει σε μια νέα φάση της ζωής του.

Τρίτη χρονιά στο Ίδρυμα Κακογιάννη και σχεδόν σαράντα;

Σαράντα πια. Τα έκλεισα το καλοκαίρι. Όταν την έγραψα την παράσταση, επειδή στα σόλο που κάνω, έχω υπολογίσει ότι αντέχουν τρεις σεζόν, αν υπολογίσουμε και τις παραστάσεις στην Αθήνα αλλά και την περιοδεία στην Ελλάδα και την Κύπρο, είχα δώσει τον τίτλο «Σχεδόν σαράντα». Δηλαδή είχα υπολογίσει ότι την τελευταία σεζόν το «σχεδόν» θα γέρνει να πέσει από την μαρκίζα της αφίσας όπως και έγινε, ένα εκπαιδευμένο μάτι θα το εντοπίσει. Πάντα κάποιος που θα έρθει στην δεύτερη και την τρίτη χρονιά θα δει μικροαλλαγές στην παράσταση κι όχι επειδή το έχω επιλέξει εγώ αλλά επειδή είναι τέτοια η φύση του stand up comedy. Είναι ένας ζωντανός οργανισμός, νοιώθεις την ανάγκη να περάσεις από το ένα θέμα στο άλλο, να το εξελίξεις, να το αλλάξεις… Δεν το λέω αυτό για να πείσω κάποιον να ξαναδεί την παράσταση, εκεί το μόνο επιχείρημα είναι «αν σου άρεσε έλα να την ξαναδείς». Ο πατέρας μου το λέει πολύ ωραία: «Η καλή κωμωδία είναι αυτή που μπορείς να την ξαναδείς». Ένα άλλο κομμάτι αλλαγής φέτος είναι μια προσθήκη κειμένων που έχω γράψει τώρα για να δοκιμαστούν από το κοινό και να τα έχω προίκα για το επόμενο σώου.

Ποια είναι η πορεία του stand up comedy στη χώρα μας;

Stand up comedyέχουμε από το -93, -94 που το ξεκίνησε η Λουκία Ρικάκη. Αλλά η σκηνή για μένα έχει αρχίσει και διαμορφώνεται, τα τελευταία πέντε-δέκα χρόνια. Σταθερά τα τελευταία πέντε χρόνια άνοιξαν τις πόρτες τους χώροι, αυξήθηκαν κατά πολύ οι κωμικοί που δουλεύουν, υπάρχουν σχεδόν κάθε μέρα μία ή δύο παραστάσεις στην Αθήνα. Η διαφορά που έχω δει με τα χρόνια είναι πως το κοινό είναι πιο καλά ενημερωμένο ως προς το είδος οπότε αυτόματα αυξάνονται οι απαιτήσεις του και κατασταλάζει ο καθένας με τα χρόνια και στο ποιο είναι το είδος της κωμωδίας που του αρέσει.

Το κοινό του stand up, στην Ελλάδα;

Δεν υπάρχει κοινό του stand up. Υπάρχουν θεατές που βλέπουν και stand up. Σίγουρα υπάρχουν άνθρωποι που παρακολουθούν σταθερά τη δουλειά σου αλλά και πολλών άλλων. Είναι οι ίδιοι που παρακολουθούν επίσης παραστάσεις στο θέατρο και συναυλίες και άλλες περφόρμανς.

Είναι δύσκολο είδος;

Εγώ δεν θεωρώ ότι είναι κάποιο είδος τέχνης πιο δύσκολο από τα άλλα. Εμένα ας πούμε η μουσική μου φαίνεται Γολγοθάς, τώρα για ένα μουσικό μπορεί το standupνα είναι το πιο δύσκολο. Αν ενδιαφέρεται κάποιος να το κάνει επαγγελματικά και να πετύχει σε καλλιτεχνική βάση, πρέπει να δουλέψει πολύ και να του αφοσιωθεί. Με το σκεπτικό του κωμικού είναι πιο δύσκολο να είσαι ένας ρόλος παρά ο εαυτός σου μεγεθυμένος αλλά με το σκεπτικό ενός ηθοποιού μπορεί να είναι πιο δύσκολο να είσαι ο εαυτός σου. Δεν θέλω να το τοποθετήσω σε σύγκριση, θα έλεγα πως ανήκει βέβαια στις παραστατικές τέχνες αλλά είναι διαφορετικό. Η λογική του είναι ότι αναλαμβάνει ο ίδιος άνθρωπος το κείμενο, την σκηνοθεσία και την ερμηνεία. Αυτό είναι μια σημαντική διαφορά, ενώ στο θέατρο έχουμε συγγραφέα, σκηνοθέτη ηθοποιούς που συνήθως δεν είναι ο ίδιος άνθρωπος. Εκεί το να είναι ο ίδιος άνθρωπος και στα τρία είναι η εξαίρεση ενώ στο standup, ο κανόνας.  Επίσης μια βασική διαφορά είναι και το ότι απευθύνεσαι στο κοινό, δεν υπάρχει ο τέταρτος τοίχος.

Όσον αφορά τα κείμενα…

Με έχουν ρωτήσει κατά καιρούς αν τα κείμενα είναι γραμμένα ή τα σκέφτομαι εκείνη την ώρα. Απάντησα χαριτολογώντας: Πας σ’ ένα συγκρότημα να ρωτήσεις «τα τραγουδάκια τα σκαρώσατε τώρα ή τα είχατε γράψει από πριν»; Τότε συνειδητοποίησα πως όταν ο άλλος κάνει μια τέτοια  ερώτηση αυτόματα θεωρεί ότι δεν είναι και κάποιο είδος που θέλει προετοιμασία ή δουλειά. Ανεβαίνει ο κωμικός στη σκηνή, κι ότι του κατέβει… Απλά εμείς πετύχαμε την καλή του μέρα. Άρα δεν καλλιεργείται ο σεβασμός στη δουλειά. Στην πραγματικότητα χρειάζεται πάρα πολύ προετοιμασία, γράφεις ένα κείμενο, το δουλεύεις μήνες, το δοκιμάζεις ξανά και ξανά, μετά έχεις συγκεντρώσει μια σειρά από κείμενα για να ολοκληρώσεις ένα συνολικό αποτέλεσμα. Άρα είναι πολύ σημαντικό να φύγει από το μυαλό του θεατή πως όταν πάει να δει standup, όλο βασίζεται στον αυτοσχεδιασμό εκείνης της στιγμής.

Όσον αφορά την αλληλοδιάδραση με το κοινό;

Είναι κάτι που γίνεται ελάχιστα, ειδικά στην Ελλάδα. Είναι πολύ μικρό αυτό το κομμάτι και προαιρετικό.

Απ’ ότι έχω καταλάβει, αυτό το κομμάτι της αλληλοδιάδρασης είναι κι ένας τρόπος για να ζεσταθεί το κοινό.

Αυτό που λέτε είναι πολύ σωστό. Όταν υπάρχει η λογική του comedy club και υπάρχει ένας παρουσιαστής και τέσσερις κωμικοί για παράδειγμα. Εκεί ο παρουσιαστής σπάει λίγο τον πάγο με αλληλοδιάδραση αλλά οι κωμικοί μετά θα βγουν και θα πουν τα κείμενα τους.

Οι κανόνες του stand up;

Και το στήσιμο του αστείου και το ίδιο το αστείο, η διατύπωση του δηλαδή, είναι κάτι που ο καθένας το λειτουργεί με τον τρόπο του. Υπάρχει φυσικά το coal back, το να φυτεύω δηλαδή ένα σπόρο σε ένα σημείο και μετά να τον εκμεταλλεύομαι ξανά και ξανά. Μια ιδέα που λειτούργησε σαν αστείο την επαναλαμβάνω με έναν άλλο τρόπο. Αυτό είναι μία τεχνική. Και πολλές φορές μπορεί να τελειώσει μια παράσταση έτσι. Δυστυχώς δεν έχουμε ελληνικές ορολογίες, επειδή είναι αγγλοσαξωνικό το είδος. Οι αντιθέσεις είναι επίσης ένα εργαλείο στην κωμωδία, κι εγώ λόγω ηλικίας μπορώ πια να τις εντοπίσω πιο καθαρά, να μιλήσω γι’ αυτές.

Σε τι βαθμό σε έχει εμπνεύσει θεματολογικά η ηλικία των σαράντα;

Η ηλικία είναι ένα πρόσχημα. Ουσιαστικά λέω «είμαι σαράντα πάμε να δούμε τι έχει γίνει μέχρι τώρα». Αυτό είναι μια καλή αφορμή για να μιλήσεις για την εφηβεία, για τους πρώτους έρωτες, για τα ταξίδια σου, για τα σημεία των καιρών, για το face-book,  για τα πάντα.

Περνάς τις απόψεις σου μέσα από τα κείμενα;

Όλα τα θέματα που περιλαμβάνει η παράσταση τα επισημαίνω χωρίς να παίρνω ξεκάθαρη θέση. Η ουσία καμιά φορά βρίσκεται στο να εντοπίσεις το αστείο κι όχι στο να πάρεις θέση. Ο κωμικός θίγει διάφορα θέματα ακόμα και τολμηρά, όχι γιατί ψάχνει την ευκαιρία να κάνει κήρυγμα αλλά γιατί βλέπει εκεί ένα ανοιχτό παράθυρο στο αστείο και το εκμεταλλεύεται. Με αυτή τη λογική μπορεί κανείς να μιλήσει για τα πάντα και χωρίς να τα κρίνει, απλά επισημαίνοντας τα.  Επειδή σίγουρα τα έχουν δει και οι άλλοι, τα αναγνωρίζουν και έρχεται το γέλιο. Στην καλή κωμωδία το κοινό γελάει και με τον εαυτό του. Για μένα η προσωπική θέση έχει να κάνει με το τι θεωρώ λάθος και γιατί. Ακόμα κι αν κάποιοι από το κοινό διαφωνούν, αν τους το ανατρέψεις με αστείο τρόπο, λειτουργεί.

Γελάμε συχνά με την υπερβολή του κωμικού…

Στην κωμωδία πρέπει να υπάρχει κάποιος που την πατάει. Τώρα ο περφόρμερ  θάναι αυτός μέσα από την ιστορία του, ο κόσμος θάναι…

Ο χαρακτήρας που βλέπουμε στην σκηνή είναι ταυτισμένος πάντα με τον περφόρμερ ή διαφοροποιείται;

Είναι ή ο εαυτός σου μεγεθυμένος ή είναι μία θέση που υιοθετείς για να περάσει το αστείο. Αλλά έτσι κι αλλιώς δεν έρχονται για το χαρακτήρα σου, έρχονται γι’ αυτά που λες. Ακόμα κι αν υιοθετήσεις κάτι, είναι μια συμπεριφορά, όχι ένας χαρακτήρας. Ο χαρακτήρας παραμένεις εσύ ίσως με κάποιες αποκλίσεις από τα βασικά σου χαρακτηριστικά.

Έχεις πλέον κι ένα παιδί τους τελευταίους μήνες. Πως επηρέασε την νέα αυτή εκδοχή της περφόρμανς, η πατρότητα;

Υπάρχει σημαντική διαφορά από το να γράφω για κάτι που έχω δει σε άλλους και υποψιάζομαι στο να γράφω μέσα από καθαρή εμπειρία. Θεωρώ ότι είναι πιο εύστοχη η προσέγγισή μου αφού τότε μιλούσα με βάση το τι παρατηρούσα, τι φανταζόμουν πως είναι η πατρότητα ενώ τώρα έχω την ίδια την προσωπική εμπειρία. Όταν είσαι έξω από κάτι, βλέπεις περιμετρικά τα πράγματα, όντας μέσα σε μια κατάσταση εντοπίζεις και άλλα πεδία που μπορείς να θίξεις. Τώρα νομίζω είμαι πιο ουσιαστικός και πιο προσεκτικός στον τρόπο που θίγω το ζήτημα της πατρότητας.

Το αστείο από πού το αντλείς;

Δεν θεωρώ ότι τα αστεία υπάρχουν διάσπαρτα γύρω μας, πρέπει να σκαλίσεις για να τα βρεις. Γι’ αυτό λέω ότι δεν υπάρχει για μένα κάποιο θέμα το οποίο δεν θα το πλησίαζα γιατί το φοβάμαι. Όχι, όλα είναι εν δυνάμει διαθέσιμα προς σάτιρα. Πρέπει να το βρεις το αστείο και σε καταστάσεις που δεν φαίνεται να είναι αστείες  και να βρεις και τον τρόπο να περάσει γρήγορα και άμεσα στον κόσμο.

Οι βωμολοχίες χρησιμοποιούνται στο stand up για να προκαλέσουν γέλιο;

Το βρωμόλογο αυτό καθ’ αυτό, που είναι ένα κατάλοιπο από την παλιά κακή επιθεώρηση, όχι δεν χρησιμοποιείται. Αλλά λέξεις τολμηρές μπορεί να χρησιμοποιήσουμε αν τις συνηθίζουμε στην καθημερινότητα μας. Δεν θα χρησιμοποιήσω «καλολογικά στοιχεία», δεν θα φοβηθώ να πω λέξεις που συναντάμε στην καθομιλουμένη. Αν φτάσαμε σε ένα σημείο στην Ελλάδα να μην ξέρουμε τι μας γίνεται στο δημόσιο βίο, αυτό οφείλεται και στο ότι δεν λέμε τα πράγματα με το όνομα τους. Το ρουσφέτι το λέγαμε διευκόλυνση κι εξυπηρέτηση π.χ.. Είναι σημαντικό να λέμε τα πράγματα όπως είναι και στη ζωή και στη σκηνή. Γλυτώνουμε χρόνο. Και το να γλυτώσεις χρόνο ώστε να φτάσεις στο αστείο πιο γρήγορα, είναι βασικό.

Πως αλλιώς γλυτώνεις χρόνο;

Κάνω editing. Αν το αστείο είναι είκοσι λέξεις μπορώ να το κάνω δεκαπέντε; Δέκα; Με τις δοκιμές το βλέπεις.

Υπάρχει περίπτωση το κοινό να μην ανταποκριθεί στα αστεία;

Όχι δεν υπάρχει τέτοια περίπτωση. Για να ολοκληρώσουμε μια δουλειά, την έχουμε δουλέψει πολύ και συστηματικά, κομμάτι-κομμάτι. Ξέρεις πως λειτουργεί, έχεις κάνει τεστ να δεις πως λειτουργεί, οπότε όταν την ανεβάζεις στη σκηνή, ξέρεις ότι δουλεύει.

Πως εξελίσσεσαι σαν κωμικός;

Εξελίσσεσαι σαν κωμικός ανάλογα με το πώς εξελίσσεσαι κι ο ίδιος σαν άνθρωπος. Μεγαλώνοντας αλλάζει ο τρόπος που προσεγγίζεις τα πράγματα, γίνεται πιο βαθύς, αποκτάς περισσότερες εμπειρίες. Αυτό γίνεται παράλληλα βέβαια. Και η δουλειά σε εξελίσσει κι εσύ εξελίσσεις την δουλειά σου. Αλλιώς έγραφα στα τριάντα μου, αλλιώς τώρα που έχω μια εμπειρία για πάνω από δέκα χρόνια. Επίσης παίζει ρόλο και το πόσο ασχολείσαι. Είναι αυτές οι 10.000 ώρες που λένε και που όταν τις προσεγγίσεις, βλέπεις και συ πως έχεις φτάσει σε κάποιο άλλο επίπεδο. Αλλά πρέπει να υπάρχει μια συνεχής εργασία, τριβή με το αντικείμενο, να επιμένεις, και ένα πολύ βασικό στοιχείο είναι να παίζεις όσο πιο πολύ μπορείς. Παίζοντας, εξελίσσεσαι!

Την παράσταση μπορείτε να την απολαύσετε μέχρι και τις 26 Φεβρουαρίου στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης. Αν το να γελάτε μέχρι δακρύων είναι κάτι που επιδιώκετε στη ζωή σας, μην την χάσετε!

Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης

Πειραιώς 206 (ύψος Χαμοστέρνας)

Σάββατο και Κυριακή στις 21.30 ως τις 26 Φεβρουαρίου

Τιμές εισιτηρίων: Γενική είσοδος 8 ευρώ. Στο ταμείο την ημέρα της παράστασης 10 ευρώ και μειωμένο 8 ευρώ.

Διάρκεια: 120’