Σχετικά άρθρα
EDITORIAL 12/09 |
![]() |
![]() |
Πέμπτη, 24 Δεκέμβριος 2009 14:09 | |||
Κάθε λαός έχει το θέατρο που του αξίζει
Μια θεατρική σεζόν βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε εξέλιξη ενώ μια νέα, με μπαράζ από πρεμιέρες, ετοιμάζεται να κτυπήσει με την έναρξη του 2010. Πολλές παραστάσεις, πολλά θέατρα, πολλά έργα και αρκετά απ’ αυτά Ελληνικά ή σύγχρονα και πρωτομεταφρασμένα, κάποια γραμμένα από το 2000 και μετά. Ομάδες γνωστές αλλά και πρωτοεμφανιζόμενες ετοιμάζουν εκ των ενόντων παραστάσεις με υψηλές βλέψεις και διάθεση για ανατροπή των θεατρικών δεδομένων. Ο κινηματογράφος, η ποίηση και το μυθιστόρημα ανεβαίνουν στη θεατρική σκηνή για να διεκδικήσουν μερίδιο της ήδη υπάρχουσας δημοσιότητας και εμπορικότητας. Τεχνικές καρτούν και φάρσας, στοιχεία μιούζικαλ και απρόβλεπτα χάπενιγκς ενισχύουν τις θεατρικές φόρμες, προσφέροντας άλλοτε ξεκαρδιστικές κι άλλοτε αμήχανες περφόρμανς.
Τα γενικά συμπεράσματα; Η θεατρική μας σοδειά είναι και πάλι φέτος πλούσια ποσοτικά αλλά όχι και ποιοτικά αποδοτική. Οι παραστάσεις που δεν καλύπτουν καν τις επαγγελματικές προδιαγραφές αλλά και αυτές που αν και δεν τους λείπει ο επαγγελματισμός, ωθούν το κοινό τους στην πλήξη και στο λήθαργο, υπερτερούν συντριπτικά. Σημαντικοί δημιουργοί έρχονται με φιλόδοξες προτάσεις που όμως δεν τα καταφέρνουν να ανταποκριθούν στην πράξη, στα υψηλά τους στάνταρντ. Οι εύκολες κωμωδιούλες και η τηλεοπτική αισθητική διεκδικούν και πάλι το μερίδιο του λέοντος όσον αφορά στην εμπορικότητα. Ο πλουραλισμός της παραγωγής σε συνδυασμό με την ελλιπή και αποσπασματική ενημέρωση, αντί να βοηθά στην ποιοτική ανάπτυξη του θεατρικού μας γίγνεσθαι, μπερδεύει τους θεατές και τους απομακρύνει από τις παραστάσεις που στην πραγματικότητα θα ήθελαν να δουν. Η πρωτοπορία εξακολουθεί να είναι απρόσιτη για το μεγαλύτερο μέρος του κοινού, αφού οι αλαζονικοί δημιουργοί που την εκπροσωπούν θεωρούν αμελητέα την προσβασιμότητα σε μια πλατύτερη μάζα και άρουν τις γέφυρες επικοινωνίας μέσω δύσβατων κειμένων και δυσνόητων σκηνοθετικών ελιγμών. Το Ελληνικό έργο, στην πλειοψηφία του, εξακολουθεί να είναι απογοητευτικά πρωτόλειο, χωρίς ζωντανό διάλογο, καθαρή δομή και ολοκληρωμένους χαρακτήρες. Προϊόν συνήθως των φιλοδοξιών ενός πολυπράγμονος σκηνοθέτη ή κάποιου ημιμαθούς ερασιτέχνη, δεν έχει ούτε την καθαρή στόχευση, ούτε τη λογοτεχνική επάρκεια, ούτε τη δραματουργική έμπνευση που απαιτούνται για να αποκτήσει υπόσταση και να αποδοθεί επαρκώς σαν σκηνικό συμβάν. Οι ηθοποιοί, συχνά ταλαντούχοι, παγιδεύονται σε κακοχωνεμένες σκηνοθετικές φόρμες και καταλήγουν με αναξιοποίητα τα προσόντα τους και αμήχανη τη σκηνική τους παρουσία. Οι θίασοι με απλήρωτες ακόμα τις επιχορηγήσεις τους, δυσκολεύονται να πραγματοποιήσουν παραστάσεις υψηλού κόστους και αναζητούν εύκολες οικονομικά λύσεις ώστε να μην παραμείνουν ανενεργοί, χωρίς έτσι να αξιοποιούν τις δυνατότητες και να εκπληρώνουν τους στόχους τους. Η ανεύρεση στέγης έχει καταντήσει ένας εφιάλτης, ωθώντας τους θεατρώνες σε υπερβολικές απαιτήσεις και τα σχήματα σε αναζήτηση μιας δικής τους στέγης. Ο καθείς και το μαγαζάκι του χωρίς στην ουσία να υπάρχει επικοινωνία ανάμεσα στους καλλιτέχνες και τις δουλειές τους, ώστε να επιτευχθούν νέες, θεατρικά προσοδοφόρες συνεργασίες. Αλλά και όσον αφορά στην ενημέρωση από τα μέσα, είναι τόσο απαράδεχτα μονομερής και προσκολλημένη στους ίδιους και στους ίδιους, επώνυμους καλλιτέχνες, τόσο ελλιπής και περιορισμένη στα χωρίς έμπνευση δελτία τύπου, τόσο κοινότοπη και πληκτική στις παρουσιάσεις και στις συνεντεύξεις ώστε με μαθηματική ακρίβεια να σπρώχνει τον κόσμο ή σε κλασσικές, συνήθως παρωχημένες επιλογές ή στο καθαρά εμπορικό θέαμα, καταδικάζοντας κάθε αξιόλογη προσπάθεια στην αφάνεια αν δεν ανήκει βέβαια στις «ευνοούμενες» των δημοσίων σχέσεων. Τι μπορεί κανείς να αντιπαραθέσει στις τόσες αντιξοότητες; Αξιόλογους ηθοποιούς που το παλεύουν με πείσμα και καταφέρνουν να υπερβούν ερμηνευτικά των αντιξοοτήτων, σκηνοθέτες που εργάζονται σκληρά και συστηματικά και διαφοροποιούνται από το πλήθος των τυχάρπαστων, έστω κι αν το κοινό τους δεν τους έχει ακόμα ανακαλύψει, αξιόλογες παραστάσεις για κάθε γούστο που μπορεί να μην υπογράφονται από εντυπωσιακά ονόματα και να έχουν λίγους θεατές αλλά δεν οδηγούν κανέναν στο να βγαίνει από την αίθουσα κλαίγοντας τα λεφτά που έδωσε για το αντίτιμο του εισιτηρίου. Θα δούμε... Και θα προτείνουμε τα καλύτερα, υπολογίζοντας πάντα και την ποιότητα του θεάματος αλλά και την ανταπόκριση του κοινού. Γιατί το θέατρο χωρίς κοινό, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, είναι ολότελα περιττό. Όμως το θέατρο... ...δεν είναι ναρκισσιστικό υποκατάστατο για καθηλωμένους στην εφηβεία, ψυχοπαθείς. Ούτε κάποια μέθοδος για να εξασφαλίζεις ερωτικούς συντρόφους, όταν σου φαίνονται ακριβές οι κοκότες πολυτελείας, θηλυκές ή αρσενικές. Ούτε ο ιδανικός τρόπος για να διασκεδάσουν την πλήξη τους μερικά κακομαθημένα πλουσιόπαιδα. Ούτε μια ασφαλής μέθοδος για να εξαργυρώνεις την τηλεοπτική σου αναγνωρισιμότητα. Είναι τέχνη με κανόνες και νόμους. Αν δεν στρωθούν να δουλέψουν σκηνοθέτες, ηθοποιοί, συγγραφείς, μαθητές, εκπαιδευτές, θιασάρχες αλλά και το ίδιο το κοινό, αν δεν μάθει να κρίνει και να επιλέγει με γνώμονα όχι μόνο το χασκόγελο μα και την ποιότητα του κάθε προσφερομένου θεάματος και κυρίως αν δεν αποφασίσει το υπουργείο πολιτισμού να σταματήσει να ξοδεύει δημόσιο χρήμα σε σώβρακα και φανέλες, σε εγκαίνια και φορείς της συμφοράς και να ασχοληθεί και λίγο με τον επί της ουσίας, πολιτισμό μας, ελπίδα δεν έχουμε... Όπως δεν είχαμε όλα τα τελευταία χρόνια σ’ αυτή τη χώρα. Διότι χρειάζονται και χρήματα για να κάνεις θέατρο. και ιδέες για την σωστή εκμετάλλευση του κάθε χώρου και της κάθε δυνατότητας. Και υπεύθυνες και εμπνευσμένες ενέργειες για να επιλυθούν τα προβλήματα που χρονίζουν και να αναδειχτούν οι αξίες που πάνε χαμένες. Και σωστή εκπαίδευση. Χρειαζόμαστε μια Ακαδημία θεάτρου, μια πανεπιστημιακή σχολή για θεατρικούς συγγραφείς, μια σοβαρή εθνική σχολή υποκριτικής με διεθνές κύρος. Και σωστή ενημέρωση και προβολή πέρα και έξω από μικροσυμφέροντα και αμοιβαίες εξυπηρετήσεις αταλάντων. Κι επίσης δεν χρειαζόμαστε άλλους ανίκανους και αλαζόνες σε θέσεις-κλειδιά για να βολεύουν τους φίλους τους και να μετατρέπουν το δημόσιο χρήμα σε μέσον για να αποκτήσουν το κύρος που δεν θα μπορούσαν ποτέ να εξασφαλίσουν με το ταλέντο τους. άλλη χρηματοδότηση στα μαγαζάκια των επιτηδείων και των κολλητών τους που έχουν πιάσει ο καθένας από ένα πόστο και μας έχουν κατακλύσει με δεύτερης επιλογής θεάματα, διαθέτοντας πάντα το άλλοθι μιας αμφισβητήσιμης ποιότητας, ενώ τους διέπει τραγική ανικανότητα στο να κρίνουν και να αποφασίζουν με γνώμονα την τέχνη κι όχι τα εκάστοτε συμφέροντά τους. άλλη ανόητη και επιπόλαιη πληροφόρηση που αποπροσανατολίζει αντί να ενημερώνει. άλλες άθλιες δραματικές σχολές που το μόνο που εξασφαλίζουν σους αποφοίτους τους είναι η ανεργία. άλλους μεγαλόσχημους δημιουργούς που έχουν να παρουσιάσουν αξιόλογη παράσταση από αμνημονεύτων χρόνων. άλλους συγγραφείς-ψώνια που νομίζουν ότι αν βγάλουν τα απωθημένα τους στη σκηνή όπως-όπως, επιτελούν κοινωνικό και πολιτιστικό έργο. άλλους ηθοποιούς με ύφος σταρ γιατί έπαιξαν τη μικροξαδέλφη του μπατζανάκη του πρωταγωνιστή, σε σήριαλ τρίτης διαλογής στην τηλεόραση. Στο θέατρο, πέρα από υψηλόφρονα αισθήματα και ευγενείς προσδοκίες μπορεί να σου συμβεί κάτι μαγικό. Ή ξεκινάει από το στέρνο και καταλήγει στα μάτια, γεμίζοντάς τα δάκρυα και αφυπνίζοντας συναισθήματα που θεωρούσες νεκρά. Ή ξεκινάει από τη νόηση και ξυπνάει ξαφνικά ιδέες και θεωρήματα που πίστευες πως δεν σε αφορούν, δίνοντάς σου απαντήσεις σε ερωτήματα ως τότε αναπάντητα. Ή ξεκινάει από το υπογάστριο και ξυπνάει μια αίσθηση ευθυμίας που ξεσπάει σε αυθόρμητο γέλιο και αφανίζει τον φόβο του θανάτου. Αν δεν σου συμβεί κάτι από όλα αυτά, κάποιος σε κοροϊδεύει. Στο χέρι σου είναι να τον αγνοήσεις και να πας εκεί που το όνειρο συναντάει το θαύμα. Έχουμε το θέατρο που μας αξίζει. Αν δεν σας αρέσει, κάντε κάτι να το αλλάξουμε. Όλοι μαζί. Εδώ και τώρα!
|
Σχόλια