Πυρκαγιές

του Waidi Mouawad

Δεύτερη φορά που ανεβαίνει το έργο στην Ελλάδα. Η πρώτη παράσταση ήταν πριν από έξι χρόνια στο Εθνικό Θέατρο από τον Κωνσταντίνο Αρβανιτάκη και στην ίδια μετάφραση της Έφης Γιαννοπούλου. Την φετινή του Κ.Θ.Β.Ε. κλήθηκε η Ιώ Βουλγαράκη να τη σκηνοθετήσει και κείνη το έκαμε με τον τρόπο της και την αφιέρωσε στη μνήμη του Λιθουανού σκηνοθέτη Εϊμούντας Νεκρόσιους, ο οποίος πέθανε πριν από λίγους μήνες.

Ο τρόπος της Ιώς Βουλγαράκη , η οποία συνεργάστηκε και το 2017 με τo Κρατικό, σπούδασε σε Ελλάδα και Ρωσία κι έχει στα 33 της ένα πλούσιο βιογραφικό, είναι εικαστικό θέατρο και σαφώς φορμαλιστικό. Σύμφωνα με τη σκηνοθετική άποψη η δραματουργική φόρμα των μονολόγων, διαλόγων και της αφήγησης, που περνάει από τον έναν ήρωα στον άλλον, δημιούργησε μία άλλη φόρμα, σκηνική, που παίζει διαρκώς με το χώρο και το timing των φυσικών δράσεων των ηθοποιών, προκειμένου να αντιμετωπισθεί το δεδομένο του συγγραφέα, ότι αυτά τα πρόσωπα – εικόνες – χαρακτήρες, υπάρχουν ως δρώσες συνιστώσες στο παρόν, στο παρελθόν και στη φαντασία.

Μόλις ανοίγει η αυλαία στην τεράστια σκηνή του «Βασιλικού θεάτρου», δεσπόζει φωτισμένο από διαφορετικές γωνίες , ως γλυπτό – έργο τέχνης, το δένδρο της ζωής. Αυτό που συμβολίζει την αθανασία και τη θεραπεία της ψυχής. Σχεδόν σε κάθε πολιτισμό, από των αρχαίων Μάγιας, των Βαβυλώνιων, των Αιγυπτίων αλλά και στην Παλαιά Διαθήκη υπάρχει το σύμβολο του δέντρου της ζωής. Σε κάθε κουλτούρα, σε κάθε θρησκεία ή μύθο, το δένδρο συνδέει ξεχωριστές μορφές της δημιουργίας, εκφράζει τη διασύνδεση κάθε χρονικής στιγμής με το σύμπαν.

Γύρω απ’ αυτό το εξαιρετικό σύμβολο εξελίσσεται η ιστορία μας κι ο ένας συμβολισμός γεννά τον άλλο, με κορυφαίο την αποδόμησή του στην τραγική σκηνή πυρπόλησης λεωφορείου γεμάτο γυναικόπαιδα. Μέσα από τα σύμβολα , ο Mouawad φτάνει στη σφαίρα της ποιητικής έκφρασης και κάνει τη μνήμη μια ξεχωριστή, σχεδόν απτή οντότητα στη σκηνή, όπως ακριβώς πιστοποίησε η σκηνοθέτις ορίζοντας το θεατρικό σανίδι ως τόπο συνάντησης της ποίησης με την πολιτική.

Ο Wajdi Mouawad είναι σχεδόν άγνωστος στη χώρα μας αλλά πολυμεταφρασμένος στο εξωτερικό και το « incendies », που γράφτηκε το 2003 κι έγινε κινηματογραφική ταινία το 2010, συνεχίζει την πορεία του στα θέατρα του κόσμου.

Η υπόθεση του έργου

Οι «πυρκαγιές» (το έργο τιτλοφορείται έτσι, επειδή αναφέρεται στην οργή που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά στην οικογένεια Nawal)  αφηγούνται την ιστορία δύο δίδυμων αδερφών (αγόρι- κορίτσι) στην περιπετειώδη αναζήτηση του μυστηρίου του παρελθόντος της μητέρας τους και της σιωπής της των τελευταίων χρόνων.  Είναι μια σύγχρονη επανάληψη του μύθου του Οιδίποδα, όπου το έργο εξετάζει τι είδους πολιτιστικές, συλλογικές και ατομικές αναμνήσεις ενημερώνουν τα ταξίδια των χαρακτήρων του, οι οποίοι είναι παιδιά της «εξορίας».Η πλοκή εξυπηρετεί το Mouawad ως δημόσια πλατφόρμα για να καταθέσει τη μαρτυρία των παιδικών τραυμάτων, όπως το τραύμα του πολέμου, αυτό της εξωτικής προσαρμογής και τις προκλήσεις της επιστροφής. Η αινιγματική διαθήκη που αφήνει η μητέρα των διδύμων, της Ζαν και του Σιμόν, τους οδηγεί στη Μέση Ανατολή, όπου αναζητούν την πραγματική τους ταυτότητα. Πρόκειται για ταξίδι -περιπλάνηση που θα τους φέρει σε επαφή με πρόσωπα κλειδιά, τα οποία φωτίζουν σταδιακά το αίνιγμα. Συγχρόνως, θα τους επαναφέρει νοερά στα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή της μητέρας τους Ναουάλ, μεταφέροντάς τους στη φρίκη, στον παραλογισμό και στις τραυματικές συνέπειες του εμφύλιου πολέμου. Βήμα- βήμα θα αποκαλυφτεί μια τρομερή αλήθεια, που ’χει στιγματίσει τη ζωή της μητέρας τους, αλλά και τη δική τους. Η ανακάλυψη της ταυτότητάς τους είναι οδυνηρή και, ταυτόχρονα, λυτρωτική.

 Όπως υποστηρίζει το ίδιο το κείμενο, όταν μετακινείται η δράση απ’ το ένα μέσο στο άλλο, το έργο του Mouawad αναγκάζει έναν σκηνοθέτη ν’ αναζητήσει την ιστορική και γεωγραφική του συσχέτιση.

Στη συγκεκριμένη παράσταση η σκηνοθεσία επέλεξε έναν εικαστικό τρόπο αφήγησης, αργό, ονειρικό, με μοναδικά ρεαλιστικά στοιχεία τη στάση, κίνηση και ομιλία των διδύμων και του συμβολαιογράφου, που ανοίγει τον ασκό του Αιόλου με την παράδοση των φακέλων, στους οποίους κρύβονται φοβερά μυστικά. Άλλωστε, ο συγγραφέας δίνει έμφαση στη σιωπή που συνοδεύει τη μητέρα Ναουάλ ως τον θάνατο. Οι ανατροπές έρχονται σταδιακά. Τις φέρνουν τα πρόσωπα που έπαιξαν ρόλους στη ζωή της, την οποία συναντάμε σε χρονικές περιόδους από την εφηβική έως την τελευταία της στιγμή.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, οι θεατές- αναγνώστες διαβάζουμε, βλέπουμε, αντιλαμβανόμαστε την πολυδαίδαλη διαδρομή της Ναουάλ με τη φίλη της γυναίκα- θρύλο Σαουντά, από Βορρά προς Νότο κι ανακαλύπτουμε μαζί τους την τραγωδία του πολέμου, τους πρόσφυγες, τα ορφανοτροφεία, τις πολιτοφυλακές και τα εγκλήματά τους. Πηγαίνει τόσο μακριά, ώστε η τραγική ηρωίδα οπλίζει τον εαυτό της με οργίλη εκδίκηση, σκοτώνει τον ηγέτη της πολιτοφυλακής και καταλήγει στη φυλακή. Εκεί θα βασανιστεί, θα βιαστεί από τον δεσμοφύλακα αξιωματικό και θα γεννήσει τα δίδυμα . Μετά από μερικά χρόνια στον Καναδά, ξοδεύει τις ημέρες της στη σιωπή. Πριν πεθάνει αφήνει «κληρονομιά» στα παιδιά της δυο φακέλους με την αλήθεια για την ταυτότητα τους, που δεν ήθελε να ομολογήσει.

Όλα αυτά αποδίδονται στη σκηνή ποιητικά μεν συγκολλημένα δε, ως σκηνοθετική στρατηγική που δεν επιτρέπει αποσυντονισμό κι αποπροσανατολισμό από εξωγενείς παράγοντες, κάτι που δυστυχώς όταν συμβαίνει προέρχεται απ’ την πλατεία.

Οι ερμηνείες των ηθοποιών αξιοπρόσεχτες. Συγκινούν οι νεαροί Ορέστης Χαλκιάς και Δανάη Ευθυμιάδη ως αδέρφια δίδυμα, εντυπωσιάζουν: ο Χρίστος Στυλιανού ως άτεγκτος , κυνικός Νιχάντ, o Γιώργος Καύκας ως Συμβολαιογράφος, η Ελένη Θυμιοπούλου ως Σαουντά, ο βετεράνος Κώστας Σαντάς στον μικρό αλλά ουσιαστικό ρόλο του Χαμσεντίν, όλες οι κυρίες που υποδύονται τη Ναουάλ στις διαφορετικές ηλικίες της κι όλοι όσοι συμπληρώνουν τη διανομή.

Προσωπική μου άποψη είναι ότι οι θεατρόφιλοι που πρόκειται να δουν την παράσταση θα ήταν καλό να διαβάσουν είτε στο πρόγραμμα είτε σε άλλες πηγές την ιστορία, ώστε να μη «χαθούν στη μετάφραση». Πρόκειται για μια υψηλής αισθητικής αλλά μεγάλης διάρκειας παράσταση η οποία απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή στην ανάγνωσή της.

Μετάφραση:Έφη Γιαννοπούλου

Σκηνοθεσία:Ιώ Βουλγαράκη

Σκηνικά:Anna Fedorova

Κοστούμια:Μαρία Μυλωνά

Μουσική:Γιώργος Χριστιανάκης

Κίνηση:Αλεξάνδρα Καζάζου

Φωτισμοί:Αλέκος Αναστασίου

Μουσική διδασκαλία:Νίκος Βουδούρης

Σχεδιασμός προβολών:Μάριος Γαμπιεράκης, Χρυσούλα Κοροβέση

Ειδική κατασκευή-γλυπτό:Αναστάσιος Κελεμίδης

Βοηθός σκηνοθέτη:Έφη Χριστοδουλοπούλου

Β’ Βοηθός σκηνοθέτη:Σοφία Lacombe

Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Δήμητρα Γιοβάνη

Φωτογράφιση παραγωγής:Τάσος Θώμογλου

Οργάνωση παραγωγής:Αθανασία Ανδρώνη

Παίζουν: Μάρκος Γέττος (Ουαχάμπ), Δανάη Επιθυμιάδη (Ζαν), Ελένη Θυμιοπούλου (Σαουντά, Ελχάμ), Νίκος Καπέλιος (Γιατρός, Μανσούρ),Γιώργος Καύκας (Ερμίλ Λεμπέλ), Δημήτρης Κοτζιάς (Αμπντελμαλάκ), Ανδρέας Κουτσουρέλης (Αμπντεσσαμάντ),Ευσταθία Λαγιόκαπα (Ναουάλ 14-19 χρόνών), Ντίνα Μιχαηλίδου (Ναουάλ 60-64 χρόνων), Γρηγόρης Παπαδόπουλος (Ραλφ, Πολιτοφύλακας, Φωτογράφος), Κώστας Σαντάς (Χαμσεντίν), Εύη Σαρμή (Ναουάλ 40-45 χρόνων), Δημήτρης Σιακάρας (Φαχίμ),Χρίστος Στυλιανού (Νιχάντ),Ορέστης Χαλκιάς (Σιμόν),Κωνσταντίνος Χατζησάββας (Αντουάν).

Βασιλικό Θέατρο

Πλατεία Λευκού Πύργου

Θεσσαλονίκη

Ημέρες και ώρες παραστάσεων:Τετάρτη στις 18:00, Πέμπτη-Παρασκευή-Σάββατο στις 20:30, Κυριακή στις 19:00

ΤΙΜΕΣ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

ΤΕΤΑΡΤΗ-ΠΕΜΠΤΗ:

Γενική είσοδος:5€

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ:

Κανονικό εισιτήριο:10€(Θέσεις πλατείας)

Εκπτωτικό εισιτήριο:8€(Θέσεις εξώστη, Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65)

Ομαδικό εισιτήριο:7€(για κρατήσεις άνω των 20 ατόμων)

ΣΑΒΒΑΤΟ & ΚΥΡΙΑΚΗ:

Κανονικό εισιτήριο:13€(Θέσεις πλατείας)

Κανονικό εισιτήριο:10€(Θέσεις εξώστη)

Εκπτωτικό εισιτήριο:8€(Φοιτητικό, Άτομα άνω των 65)

Ομαδικό εισιτήριο:7€(για κρατήσεις 20 ατόμων και άνω)

ΑΝΕΡΓΟΙ:(για όλες τις παραγωγές του ΚΘΒΕ)

Δωρεάν - Παρασκευή, Σάββατο, Κυριακή (για περιορισμένο αριθμό θέσεων)

Απαιτείται τηλεφωνική κράτηση θέσεων

ΑΤΕΛΕΙΕΣ:Εφόσον υπάρχουν διαθέσιμες θέσεις, ισχύουν ατέλειες ΕΣΗΕΜΘ, ΕΣΗΕΑ, ΣΕΗ, Τμημάτων Θεάτρου, Δραματικών Σχολών, Σκηνοθετών.

ΑΜΕΑ: Δωρεάν

Πολύτεκνοι:5€

Δάσκαλοι-Καθηγητές: 10€

Οπλίτες θητείας:5€(Ισχύει για όλες τις παραγωγές του Κ.Θ.Β.Ε. συμπεριλαμβανομένου του Παιδικού-Βρεφικού-Εφηβικού Έργου)

Στελέχη Ενόπλων Δυνάμεων:8€(Ισχύει για όλες τις παραγωγές του Κ.Θ.Β.Ε. συμπεριλαμβανομένου του Παιδικού-Βρεφικού-Εφηβικού Έργου)

ΣΗΜΕΙΩΣΗ:Όλα τα εκπτωτικά εισιτήρια (Φοιτητικά, Άτομα άνω των 65, Πολύτεκνοι, Δάσκαλοι, Καθηγητές) ισχύουν μόνο με την αγορά των εισιτηρίων από τα ταμεία του ΚΘΒΕ.

ΠΡΟΠΩΛΗΣΗ ΕΙΣΙΤΗΡΙΩΝ

ΤΑΜΕΙΑ ΚΘΒΕ (Τ.2315 200 200) | VIVA.GR | Τ. 11876

ΏΡΕΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΑΜΕΙΩΝ ΚΘΒΕ:

Βασιλικό Θέατρο:

Δευτέρα: 8.30- 15.30

Τρίτη έως Κυριακή: 8:30 - 21:30

Εκδοτήριο ΚΘΒΕ Πλατείας Αριστοτέλους:

Δευτέρα, Τετάρτη & Σάββατο: 10:00 - 15:30

Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή: 10:00 - 14:00 & 17:30 - 20:00

Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (Εθνικής Αμύνης 2):

Τετάρτη έως Κυριακή: 16:30 - 21:30

Μονή Λαζαριστών (Κολοκοτρώνη 25-27, Σταυρούπολη):

Τετάρτη έως Κυριακή: 16:30 - 21:30

Πληροφορίες: Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος | www.ntng.gr |

Τηλέφωνο: 2315 200 200